Trong xã hội hiện đại, hút thuốc lá không còn là câu chuyện riêng của người hút. Một điếu thuốc cháy lên, khói tỏa ra không chỉ mang theo nicotine mà còn hơn 7.000 hóa chất độc hại, trong đó hàng trăm chất đã được xác định gây ung thư. Điều đau lòng là, khói tỏa ra từ đầu điếu thuốc – loại khói mà người hút thụ động hít phải lại chứa chất độc nhiều gấp 21 lần so với khói người hút nhả ra​​.

Với người hút chủ động, khói thuốc còn đi qua đầu lọc – một lớp bảo vệ tuy mỏng manh nhưng vẫn lọc bớt phần nào độc tố. Còn với người hút thụ động, họ hít trực tiếp thứ khói nguyên sơ, độc hại nhất từ đầu điếu thuốc đang cháy, từ hơi thở của người hút và cả từ lớp không khí nồng nặc mà họ buộc phải sống cùng.

Không một ai, kể cả trẻ em, người già, thai phụ hay người bệnh có thể miễn nhiễm trước làn khói đó. Theo thống kê của Quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) tại Việt Nam, sử dụng thuốc lá gây ra 85.500 ca tử vong mỗi năm; hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong; tổng cộng là 104.300 ca tử vong/năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá.

Với người lớn, hút thuốc lá thụ động làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư phổi tới 30%, bệnh tim mạch tới 25%. Ngoài ra, họ còn phải đối diện với nguy cơ suy tim, xơ vữa động mạch, lao phổi, và hàng loạt căn bệnh hô hấp mạn tính​.

Đối với trẻ em, chỉ cần một giờ trong phòng có người hút thuốc, trẻ đã hấp thụ lượng hóa chất tương đương với hút 10 điếu thuốc. Hậu quả là, phổi kém phát triển. Gia tăng nguy cơ hen suyễn, viêm phổi, viêm tai giữa. Tăng nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh. Rối loạn phát triển tâm thần và thể chất​​…

Ở phụ nữ mang thai, khói thuốc làm tăng nguy cơ sinh non, sảy thai, thai nhi dị tật, bong nhau thai, đe dọa trực tiếp đến tính mạng mẹ và bé​​.

Một điều khiến khói thuốc lá thụ động càng trở nên nguy hiểm là chúng không nhìn thấy bằng mắt thường và tồn tại trong không khí tới 2,5 giờ sau khi điếu thuốc tắt​. Khói bám vào thảm, rèm cửa, quần áo, thậm chí cả lông thú nuôi tạo thành một mạng lưới độc hại vô hình nhưng chết người.

Không gian tưởng chừng như an toàn như nhà riêng, trường học, nơi làm việc… thực chất lại là những cạm bẫy tiềm tàng nếu một ai đó vô tình châm thuốc. Sự nguy hiểm của hút thuốc lá thụ động không còn là lời cảnh báo xa xôi. Đó là thực tế nhức nhối, là nỗi đau hằn sâu trên từng phổi người bệnh, từng nhịp tim rệu rã.

Thế nhưng, luật pháp dù đã quy định cấm hút thuốc ở nhiều nơi công cộng vẫn chưa thể bảo vệ tuyệt đối quyền được hít thở không khí trong lành của mỗi người. Sự buông lỏng thực thi, thái độ thờ ơ của cộng đồng và sự thiếu ý thức của người hút thuốc đang biến nhiều không gian sinh hoạt thành những “phòng hơi độc”.

Mỗi lần bạn châm thuốc nơi công cộng, hãy nhớ rằng có thể bạn đang đặt một đứa trẻ vào nguy cơ viêm phổi, một người mẹ vào nguy cơ sinh non, một người ông vào nguy cơ lên cơn nhồi máu cơ tim.

Sự nguy hiểm của hút thuốc lá thụ động không còn là lời cảnh báo xa vời. Đó là thực tế đau đớn in hằn trên từng phổi người bệnh, trên từng nhịp tim cạn sức. Trong “cuộc chiến” này, tổ chức Công đoàn và mỗi đoàn viên không thể đứng ngoài. Họ chính là những người thắp lên hy vọng bảo vệ quyền được sống, được thở sạch cho từng công nhân, từng gia đình lao động.

Tại hàng trăm, hàng nghìn nơi làm việc, từ những công trường cho tới các văn phòng, làn khói thuốc vẫn lặng lẽ len lỏi, ám vào không khí, vào hơi thở mỗi người. Đáng sợ hơn, khói thuốc thụ động với hàm lượng chất độc cao gấp nhiều lần khói hít chủ động không phân biệt nạn nhân​.

Không cần hút thuốc, người công nhân vẫn có thể mang trong mình nguy cơ ung thư phổi tăng 30%​. Đối diện với nguy cơ bệnh tim mạch, suy hô hấp​. Chứng kiến đứa trẻ trong bụng vợ mình sinh ra thiếu cân, bệnh tật vì khói thuốc​. Đau đớn nhất, nhiều người không hề biết chỉ một giờ ngồi trong căn phòng có người hút thuốc cũng tương đương với việc "hút" 5-10 điếu thuốc mỗi ngày​.

Trong bối cảnh đó, tổ chức Công đoàn không chỉ là người bảo vệ quyền lợi về lương, thưởng, bảo hiểm. Công đoàn còn là “tuyến phòng thủ” đầu tiên bảo vệ quyền được sống khỏe mạnh, được hít thở không khí trong lành của người lao động. Vậy, vai trò của Công đoàn trong “cuộc chiến” này như thế nào?

Thứ nhất, gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh. Công đoàn phải chủ động tổ chức các chiến dịch tuyên truyền sâu rộng, biến những cảnh báo về tác hại của khói thuốc thành những thông điệp sống động, chạm tới “trái tim” từng công nhân bằng các buổi sinh hoạt chuyên đề về phòng, chống tác hại thuốc lá.

Các hội thi tìm hiểu, tuyên truyền về sức khỏe lao động. Treo biển cấm hút thuốc tại phòng làm việc, băng rôn, áp phích cảnh báo tại các nhà máy, phân xưởng.

Bằng hình ảnh thực tế, bằng những câu chuyện đầy nước mắt của những nạn nhân hút thuốc thụ động, Công đoàn phải làm cho mỗi người lao động cảm thấy: “Sự im lặng cũng đồng nghĩa với tiếp tay cho cái chết”.

Thứ hai, kiến tạo môi trường làm việc không khói thuốc. Không chỉ dừng ở tuyên truyền, Công đoàn cần phối hợp với lãnh đạo đơn vị xây dựng và thực thi nội quy nghiêm cấm hút thuốc tại nơi làm việc.

Thiết lập các khu vực dành riêng cho việc hút thuốc nếu cần thiết, đảm bảo tách biệt hoàn toàn. Giám sát chặt chẽ, xử lý nghiêm hành vi vi phạm. Chỉ bằng hành động thực tiễn, mới có thể biến khẩu hiệu thành hơi thở an toàn cho hàng nghìn người lao động trong mỗi cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.

Thứ ba, tổ chức hỗ trợ đoàn viên cai nghiện thuốc lá. Để người lao động bỏ thuốc, không thể chỉ bằng lệnh cấm, công đoàn cần phối hợp tổ chức các chương trình tư vấn cai thuốc lá miễn phí.

Hợp tác với y tế cơ sở cung cấp thuốc hỗ trợ cai nghiện. Tôn vinh những đoàn viên gương mẫu, từng bước xây dựng hình mẫu "công nhân không khói thuốc". Đây không chỉ là sự hỗ trợ về sức khỏe, mà còn là hành động thấm đẫm tình đồng chí, đồng nghiệp – một nét đẹp của văn hóa công nhân.

Đặc biệt, môi đoàn viên công đoàn phải trở thành “tấm lá chắn” cho đồng nghiệp và gia đình. Mỗi đoàn viên cần ý thức rằng, việc bảo vệ mình và người xung quanh khỏi khói thuốc là một phần trách nhiệm thiêng liêng.

Hành động của một cá nhân có thể cứu sống cả một cộng đồng. Mỗi đoàn viên có thể “nói không với hút thuốc tại nơi làm việc”. Can đảm nhắc nhở đồng nghiệp khi họ vi phạm.

Tham gia mạnh mẽ vào các chiến dịch chống hút thuốc của công đoàn. Lan tỏa ý thức bảo vệ sức khỏe cộng đồng đến gia đình, bạn bè. Nếu mỗi đoàn viên công đoàn là một “chiến binh” chống khói thuốc, thì nơi làm việc sẽ trở thành pháo đài bất khả xâm phạm trước kẻ thù vô hình.

Tổ chức Công đoàn, đoàn viên công đoàn không chỉ là người bảo vệ quyền lợi lao động mà còn là người gìn giữ sự sống, chở che những hơi thở mong manh trước làn khói tử thần.

Đã đến lúc mỗi chúng ta phải hành động, không chỉ vì bản thân mình mà còn vì những người thân yêu – những người đang chờ ta mang về không chỉ đồng lương, mà còn cả sự an toàn và sức khỏe. Hãy thắp lên niềm tin: "Nơi nào có công đoàn mạnh, nơi đó không còn khói thuốc".

Quyền được hít thở không khí trong lành là quyền cơ bản nhất, giản dị nhất. Không ai phải trả giá bằng sức khỏe chỉ vì lựa chọn sống chung trong một xã hội văn minh. Đã đến lúc, mỗi chúng ta không chỉ riêng người hút thuốc cần phải đứng lên bảo vệ quyền đó.

Hãy từ bỏ điếu thuốc không chỉ vì bản thân, mà còn vì người mẹ, đứa trẻ, người bạn đời bên cạnh mình. Một hành động nhỏ “dập tắt điếu thuốc” có thể cứu lấy một cuộc đời.