Thế giới hiện đang trải qua những biến chuyển mang tính bước ngoặt, với những thay đổi sâu sắc, toàn diện trên mọi lĩnh vực từ chính trị, kinh tế đến văn hóa, xã hội và khoa học - công nghệ. Trước tác động của các xu thế chuyển dịch lớn, giai đoạn đến năm 2030 được xem là thời kỳ bản lề trong việc định hình trật tự thế giới mới. Bối cảnh quốc tế ngày càng đa chiều, tiềm ẩn nhiều thách thức nhưng đồng thời cũng mở ra những cơ hội phát triển to lớn cho các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, tận dụng các động lực tăng trưởng mới như kinh tế xanh, kinh tế số, khoa học - công nghệ để bứt phá.

Trong nước, sau gần một thế kỷ xây dựng và phát triển: hơn 95 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, 80 năm kể từ ngày thành lập nước, gần 40 năm tiến hành công cuộc Đổi mới, đất nước ta đã có đủ thế và lực để tự tin, vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới, hướng tới mục tiêu trở thành một quốc gia hùng cường, thịnh vượng, như Tổng Bí thư Tô Lâm mới đây khẳng định. Lịch sử nhân loại cho thấy, để một dân tộc vươn lên mạnh mẽ trong nền chính trị, kinh tế và văn minh thế giới, cần những bước đột phá mang tính căn bản về chất. Kỷ nguyên mới đòi hỏi sự vào cuộc của tất cả các ngành, các cấp, mọi lĩnh vực, của cả hệ thống chính trị và toàn dân tộc, trong đó đối ngoại giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Chính sách đối ngoại đúng đắn sẽ giúp Việt Nam định vị thuận lợi trong dòng chảy thời đại, đồng thời kết hợp hài hòa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, qua đó tạo nền tảng cho sự vươn mình của đất nước.

Trước yêu cầu cấp thiết ấy, Bộ Chính trị đã kịp thời ban hành bốn nghị quyết quan trọng - được ví như bốn trụ cột nền tảng - nhằm tạo động lực mới để Việt Nam vươn mình mạnh mẽ, trong đó nổi bật đó là Nghị quyết số 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Việc ban hành Nghị quyết 59 thể hiện tinh thần chủ động, nhạy bén của Đảng trong việc nhận diện đúng và trúng các xu thế lớn của thời đại, đồng thời khẳng định quyết tâm chính trị cao nhằm đưa quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam bước sang một giai đoạn phát triển mới, bài bản, toàn diện, hiệu quả hơn.

Tổng Bí thư Tô Lâm trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Bộ Ngoại giao. Ảnh: Quang Phúc.

Nghị quyết 59-NQ/TW thể hiện tầm nhìn sâu sắc, toàn diện: Hội nhập quốc tế không chỉ đơn thuần là mở cửa kinh tế hay giao lưu văn hóa, mà là một sự nghiệp tổng hợp, liên ngành, đòi hỏi sự chủ động, tích cực, bản lĩnh và nhất quán trong triển khai thực hiện. Trong bối cảnh đó, công tác đối ngoại không còn là phương tiện thuần túy phục vụ phát triển, mà đã trở thành lực lượng chiến lược, chủ lực, nòng cốt để hiện thực hóa mục tiêu hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện, hiệu quả. Hoạt động đối ngoại đồng thời góp phần bảo vệ vững chắc lợi ích quốc gia - dân tộc, cũng như nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Bước vào giai đoạn mới, đối ngoại Việt Nam cần tiếp tục giữ vững vai trò tiên phong, xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp. Ngoại giao kinh tế tiếp tục là trọng tâm, trực tiếp phục vụ mục tiêu phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng. Ngoại giao đa phương cần được nâng tầm, phát huy vai trò dẫn dắt trong ASEAN và tích cực tham gia định hình trật tự quốc tế công bằng, ổn định, bền vững. Ngoại giao văn hóa và công tác kiều bào phải được đẩy mạnh hơn nữa, tạo cầu nối bền vững giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại.

Tinh thần đó được Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh trong thư chúc mừng nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập ngành ngoại giao: “Đối ngoại - Ngoại giao phải vươn lên tầm cao mới, thực sự là một trong những lực lượng trọng yếu, chiến lược trong bảo vệ đất nước từ sớm, từ xa; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; không ngừng nâng cao uy tín, vị thế của đất nước; đóng góp hiệu quả vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Trong thời đại ngày nay, sự phát triển của đất nước ta luôn gắn bó chặt chẽ với dòng chảy phát triển chung của nhân loại. Lịch sử đã chứng minh ngoại giao chỉ thực sự hiệu quả khi biết kết hợp hài hòa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; đồng thời phối hợp chặt chẽ, đồng bộ trên cả ba trụ cột đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng.

Trên cơ sở đó, thời gian tới cần tập trung thực hiện một số định hướng chiến lược trọng tâm sau:

Thứ nhất, thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ đối ngoại. Tiếp tục phát huy vai trò tiên phong, trọng yếu, thường xuyên của đối ngoại trong việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ các nguồn lực và điều kiện thuận lợi bên ngoài cho phát triển, nâng cao sức mạnh quốc gia, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước. Nâng cao hơn nữa chất lượng công tác nghiên cứu và dự báo chiến lược. Tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác với các nước láng giềng, các nước lớn và các đối tác quan trọng đi vào chiều sâu, thực chất, ổn định, bền vững, lâu dài.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giới thiệu với Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon về nhạc cụ truyền thống Việt Nam. Ảnh: TTXVN

Thứ hai, kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán; lợi ích hợp pháp, chính đáng của Việt Nam; thúc đẩy giải quyết các vấn đề trên biển, phát triển kinh tế biển và tăng cường hợp tác quốc tế về biển, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982. Xây dựng, củng cố đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Thứ ba, xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp; trong đó ngoại giao chính trị là trọng yếu, ngoại giao kinh tế là đột phá, trunng tâm, ngoại giao văn hóa là nền tảng. Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và hiệu quả với trọng tâm là hội nhập kinh tế quốc tế. Thực hiện hiệu quả các cam kết, thỏa thuận, các hiệp định thương mại tự do đã ký kết, tiếp tục mở rộng có chọn lọc các hiệp định thương mại tự do mới. Đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương, phát huy vai trò thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm tại các cơ chế đa phương. Chủ động phát huy vai trò nòng cốt, dẫn dắt trong những vấn đề và cơ chế quan trọng, có tầm chiến lược, phù hợp với yêu cầu, khả năng và điều kiện cụ thể.

Thứ tư, Đổi mới mạnh mẽ, kịp thời, sáng tạo công tác thông tin đối ngoại và ngoại giao văn hóa, góp phần xây dựng hình ảnh, thương hiệu quốc gia, lan tỏa giá trị và nâng cao “sức mạnh mềm” của Việt Nam. Triển khai toàn diện, hiệu quả công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài và bảo hộ công dân. Khuyến khích và tạo điều kiện để người Việt Nam ở nước ngoài cống hiến, đóng góp tích cực vào xây dựng và phát triển đất nước.

Thứ năm, xây dựng đội ngũ cán bộ ngoại giao trong thời đại mới vừa “hồng”, vừa “chuyên”, có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiến thức và kỹ năng toàn diện ngang tầm khu vực và quốc tế, am hiểu luật pháp quốc tế, truyền thống, phong tục, văn hóa, luật pháp sở tại, nguyên tắc đối ngoại và hợp tác quốc tế, không ngừng tiên phong đổi mới, sáng tạo, đóng góp thiết thực vào thực hiện mục tiêu đối ngoại trong giai đoạn mới.

Chặng đường phía trước còn nhiều khó khăn, nhưng với những nền tảng đã xây dựng, nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục đồng hành cùng dân tộc, góp phần hiện thực hóa khát vọng đến năm 2045 đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Một nền ngoại giao bản lĩnh, trí tuệ, nhân văn và hiện đại sẽ là trụ cột vững chắc, lực lượng tiên phong, nòng cốt trong các trọng trách vinh quang: Tạo lập và gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định, tiên phong kết nối hợp tác, khơi mở và thu hút nguồn lực phát triển, không ngừng nâng cao vị thế đất nước.