Từ bàn phím lập trình radar đến lập trình CNC rèn nòng súng, họ không chỉ sản xuất mà còn sáng tạo, tự chủ công nghệ lõi, góp phần xây dựng quân đội “tinh, gọn, mạnh, hiện đại”.

Hai tấm gương tiêu biểu Hoàng Khắc Hiếu (Viettel High Tech) và Đại úy Hoàng Đông Đông (Nhà máy Z129) cùng các kỹ sư Z111 chính là hiện thân sống động của khát vọng “Make in Vietnam” trong lĩnh vực quốc phòng.

Hình ảnh người lính thợ 4.0 hiện nay là những kỹ sư, lập trình viên chinh phục không gian số và dây chuyền tự động hóa. Đây là kết quả của chiến lược đột phá, với hơn 1.700 chuyên gia công nghệ cao tại Viettel và các nhà máy Z, làm chủ gần 50 dòng sản phẩm vũ khí từ radar đến tên lửa.

Giai đoạn 2020-2025 chứng kiến vị thế tự chủ của ngành, từ "đi sau" sang "chủ động hơn, hiện đại hơn", với doanh thu công nghiệp quốc phòng tăng 17% hàng năm. Chân dung người lính thợ 4.0 chính là sự giao thoa hoàn hảo giữa kỷ luật quân đội và tư duy sáng tạo startup, đưa giấc mơ quân đội hiện đại thành hiện thực.

Họ là những gương mặt trẻ thuộc thế hệ 9x và Gen Z, nắm giữ vị trí chủ chốt trong các dự án chiến lược. Không gian làm việc của họ nay là phòng sạch (clean room), trung tâm điều hành không gian mạng, trạm thiết kế 3D… nơi mà mỗi cú click chuột có thể "giải mã" công nghệ lõi từ nước ngoài. Thay vì chờ chuyển giao, họ tự viết phần mềm, thiết kế bo mạch, tạo ra sản phẩm "Make in Vietnam" đạt chuẩn quốc tế.

Đặc trưng nổi bật là sự kết hợp kỷ luật thép với khát vọng đổi mới. Họ giỏi ngoại ngữ, cập nhật công nghệ thế giới hàng ngày, làm việc dưới áp lực "thời gian thực" cao.

Theo tài liệu từ Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, lực lượng này đang trẻ hóa mạnh mẽ, với hơn 60% dưới 35 tuổi, góp phần giảm phụ thuộc nhập khẩu từ 80% xuống còn 40% chỉ trong 5 năm.

Người lính thợ 4.0 không chỉ vận hành máy móc mà còn nghiên cứu, reverse engineering (kỹ thuật đảo ngược) để vượt qua cấm vận, đảm bảo dây chuyền không ngừng.

Tính bảo mật tuyệt đối, tinh thần "tự lực tự cường" và khát vọng xuất khẩu, như Viettel xuất khẩu trạm 5G hay Z111 xuất khẩu vật tư là “DNA” của họ.

Người lính thợ 4.0 được khắc họa như "lính công nghệ cao chiếm lĩnh đỉnh cao", với môi trường lý tưởng tại Trung tâm Kỹ thuật Thông tin Công nghệ cao (Binh chủng Thông tin liên lạc), nơi sáng tạo được nuôi dưỡng bởi ý chí bảo vệ Tổ quốc.

Đây không phải những thợ cơ khí thông thường, mà là CEO công nghệ trong áo lính, biến môi trường “kỷ luật sắt” thành “lò ấp” sáng tạo không giới hạn.

Sinh năm 1996 tại Quảng Bình, Hoàng Khắc Hiếu là minh chứng cho sự chuyển mình của người lính thợ 4.0. Tốt nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội chuyên ngành CNTT, Hiếu gia nhập Viettel với khát vọng ban đầu chỉ là lập trình viên.

Nhưng triết lý "vứt vào chỗ chết thì sẽ sống" của Viettel đã đưa Hoàng Khắc Hiếu vào những dự án lớn và được tin tưởng giao trọng trách Trưởng phòng Phát triển 2 tại Trung tâm Giải pháp Chính phủ (Viettel Solutions).

Năm 2025, Hiếu chủ trì demo giải pháp giao thông thông minh tích hợp AI và 5G tại Trung tâm Tài chính Dubai, khiến chuyên gia quốc tế ngỡ ngàng: "Không ngờ Việt Nam cũng làm được sản phẩm như vậy!". Là đại diện duy nhất của Viettel trong Top 19 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu 2024, Hiếu đạt "Chiến sĩ thi đua Toàn quân" nhờ đóng góp cho an ninh mạng và radar 3D.

Tại Viettel High Tech (VHT), Hiếu thuộc nhóm "Kỹ sư chiến đấu trên không gian số". Anh và đội ngũ phát triển hệ thống Radar 3D bắt thấp, Radar thụ động – sản phẩm mũi nhọn năm 2025, không còn phụ thuộc khối cao tần nhập khẩu.

Trước đây, hỏng radar phải chờ chuyên gia Nga sửa vì mã phần mềm bị khóa, nay họ tự viết hàng triệu dòng code, làm chủ FPGA và Module Thu-Phát (TR Module). Điểm mạnh là thuật toán AI chống nhiễu, phân biệt máy bay địch với tín hiệu giả – công nghệ mà chỉ cường quốc mới làm chủ.

Hoàng Khắc Hiếu kể: "Mỗi sản phẩm như đứa con tinh thần, phải trăn trở để tốt hơn". Trong đại dịch Covid - 19, Hoàng Khắc Hiếu lao vào giải pháp số hỗ trợ giãn cách, thể hiện tinh thần "không ngồi yên khi đất nước cần".

Hoàng Khắc Hiếu được ca ngợi như "chàng trai Gen Z chinh phục thế giới", với khát vọng xây dựng sản phẩm thương hiệu quốc gia. Anh không cầm súng mà cầm bàn phím, nhưng sức mạnh từ đó bảo vệ bầu trời Tổ quốc, góp phần vào hệ thống mô phỏng buồng lái tàu biển Class A.

Nếu Viettel High Tech là đỉnh cao vô tuyến và thuật toán, thì các nhà máy Z như Z129 và Z111 là biểu tượng cơ khí chính xác. Đại úy Hoàng Đông Đông, sinh khoảng đầu 9x, tốt nghiệp Học viện Kỹ thuật Quân sự, là "bàn tay vàng" tiêu biểu tại Z129 – nhà máy duy nhất sản xuất ngòi đạn pháo, tên lửa. Với vai trò Trợ lý kỹ thuật Phòng Kỹ thuật Công nghệ, Ủy viên BCH Đoàn cơ sở và Đội phó Đội Khoa học Kỹ thuật trẻ, Đông luôn chủ động đề xuất sáng kiến.

Nhiều năm là chiến sĩ thi đua cơ sở, anh được Tổng cục Chính trị và Tổng cục CNQP khen thưởng nhờ cải tiến dây chuyền, tăng năng suất, giảm độc hại. Tại Z129, Đông "bắt bệnh" máy móc bằng công cụ chẩn đoán số, chuyển từ gia công thủ công sang robot CNC, đảm bảo độ chính xác tuyệt đối cho vũ khí.

Đại úy Hoàng Đông Đông được ví như tấm gương "người trẻ lấy binh làm nghiệp", góp phần tự chủ CNQP. Anh tỉ mỉ, kiên trì, hiểu sâu vật liệu học để rèn thép đủ cứng mà không giòn. Sang Z111, tinh thần ấy lan tỏa trong sản xuất súng STV – thế hệ mới "Việt hóa" từ Galil ACE.

Các kỹ sư Z111, như Đông nhận thấy tay kéo bên trái bất tiện cho những người lính Việt Nam liền thiết kế lại bên phải giống AK, thêm nắp che bụi chống nhiệt đới. Họ làm chủ Cold Hammer Forging – công nghệ rèn nòng khó nhất, vận hành máy búa hiện đại bằng lập trình CNC.

Thành tựu STV-380, STV-215 năm 2025 mang "hồn cốt" Việt Nam, được trang bị rộng rãi cho Sư đoàn 308, 312. Đây là bước tiến từ "làm theo quy trình" sang "làm chủ thiết kế", với kỹ sư như Đông là trung tâm.

Sự chuyển dịch rõ nét nhất ở hai sản phẩm, đó là súng STV (Z111) và radar 3D (VHT). Với STV, kỹ sư Z111 không chỉ sản xuất mà "Việt hóa" thiết kế: can thiệp bản vẽ gốc, rèn nòng bằng công nghệ cao, đạt độ chính xác tuyệt đối. Trung tá Nguyễn Giang Châu (Z111) khẳng định: "Từ phôi đến thử nghiệm, quy trình khép kín, tương đương vũ khí nước ngoài". Sản phẩm giảm bụi bẩn, dễ hành quân, xuất khẩu tiềm năng.

Radar 3D thì thể hiện đỉnh cao AI. Kỹ sư VHT như Hiếu nhúng thuật toán chống tác chiến điện tử, tự code xử lý tín hiệu. Báo Quân đội Nhân dân ghi nhận, năm 2025, Việt Nam sản xuất Radar thụ động không nhập khẩu, bảo vệ không phận hiệu quả. Đây là dấu ấn từ "hộp đen" công nghệ sang tự chủ, giảm thời gian sửa chữa từ tháng xuống giờ.

Người lính thợ 4.0 như Hoàng Khắc Hiếu và Đại úy Hoàng Đông Đông không chỉ là cá nhân mà là biểu tượng của khát vọng. Họ mặc áo lính nhưng tư duy CEO, làm việc kỷ luật nhưng sáng tạo vô biên. Như Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh tại Lễ kỷ niệm 80 năm CNQP, cần "đẩy mạnh nghiên cứu vũ khí chiến lược", với nhân lực là then chốt.

Người lính thợ 4.0 là chìa khóa hiện thực hóa quân đội "tinh, gọn, mạnh", bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên số. Từ bàn phím đến CNC, những Hoàng Khắc Hiếu, Hoàng Đông Đông đang viết tiếp bản anh hùng ca quân giới Việt Nam – tự lực, tự cường, vươn tầm thế giới.