Chiều 30/8/1945, tại cửa Ngọ Môn (Huế), vua Bảo Đại đã đọc chiếu thoái vị, chính thức trao lại ấn kiếm cho đại diện Chính phủ lâm thời.

Sự kiện này đặt dấu chấm hết cho 143 năm tồn tại của triều Nguyễn và khép lại hàng ngàn năm chế độ quân chủ phong kiến tại Việt Nam.

Giữa không khí trang nghiêm trước hàng vạn người dân, vua Bảo Đại, trong bộ hoàng bào, đã xúc động đọc bản chiếu thoái vị, trong đó có câu nói đi vào lịch sử: "Trẫm thà làm dân một nước độc lập còn hơn làm vua một nước nô lệ”.

Nghi thức chuyển giao quyền lực diễn ra đầy tính biểu tượng. Vị vua cuối cùng đã trao lại chiếc ấn vàng và thanh bảo kiếm – hai báu vật tượng trưng cho quyền lực tối cao – cho phái đoàn Chính phủ lâm thời do ông Trần Huy Liệu dẫn đầu.

Thời khắc vua Bảo Đại thoái vị. Ảnh tư liệu: Tạp chí Sông Hương

Ngay sau đó, lá cờ vàng của triều đình từ từ được hạ xuống, trong khi quốc kỳ cờ đỏ sao vàng được kéo lên trên kỳ đài trong tiếng Quốc ca hùng tráng.

Từ thời khắc đó, vua Bảo Đại chính thức trở thành công dân Vĩnh Thụy của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đánh dấu một bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc.