Kỳ 1: Khi hạnh phúc trở thành mục tiêu chính trị

Kỳ 1: Khi hạnh phúc trở thành mục tiêu chính trị

“Tuyên ngôn chính trị” mới của Thủ đô

Bước ngoặt tư duy của Đại hội XVIII Đảng bộ Hà Nội được viết ngay ở tít đầu của Báo cáo Chính trị: Khát vọng xây dựng Thủ đô “văn minh, hiện đại, nhân dân hạnh phúc” - một cách gọi tên đích đến phát triển bằng thước đo con người, không chỉ bằng chỉ tiêu kinh tế. Cụm từ này không đứng lẻ mà nó được đặt trong tổng thể phương châm “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”, khơi dậy “hào khí Thăng Long” để đưa Thủ đô “phồn vinh, hạnh phúc” bước vào “kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII. Ảnh: Viết Thành.

Đáng chú ý, “hạnh phúc” không chỉ là một mỹ từ mang tính truyền thông. Báo cáo Chính trị xác lập “hạnh phúc của Nhân dân” như một đặc trưng mục tiêu của Hà Nội trong giai đoạn mới: Một Thủ đô “văn hiến - kết nối toàn cầu - thanh lịch hào hoa - phát triển hài hòa - thanh bình thịnh vượng - chính quyền phục vụ - doanh nghiệp cống hiến - xã hội niềm tin - Nhân dân hạnh phúc”. Cấu trúc đặc trưng này cho thấy logic quản trị mới: Từ giá trị (văn hiến) → tới mô hình vận hành (chính quyền phục vụ) → tới chất lượng xã hội (niềm tin) → và cuối cùng là kết quả tối hậu (Nhân dân hạnh phúc).

Trên bình diện thực thi, “hạnh phúc” được hiện thực hóa bằng hệ mục tiêu xã hội cụ thể: Bảo đảm tiến bộ, công bằng; xây dựng an sinh toàn diện, đa tầng; phấn đấu người dân có cuộc sống hạnh phúc hơn. Cách diễn đạt “phấn đấu người dân có cuộc sống hạnh phúc hơn” đặt yêu cầu đo lường và trách nhiệm giải trình lên hệ thống chính sách y tế, giáo dục, nhà ở xã hội, an sinh đô thị (đặc biệt với lao động nhập cư), thị trường lao động và các dịch vụ thiết yếu.

Lý giải về thuật ngữ “hạnh phúc” trong chủ đề lần này, Phó Bí thư thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong (phát biểu tại buổi họp báo về kế hoạch tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ TP. Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030, ngày 8/10/2025) cho biết, từ khi con người có nhà nước, có giai cấp thì vấn đề hạnh phúc đã được tất cả các nhà nước quan tâm và đều không có điểm dừng. Hay nói cách khác, nhu cầu về hưởng thụ hạnh phúc của con người là không điểm dừng.

“Ví dụ như mấy ngày vừa qua, nếu chúng ta không bị ngập, không bị chậm giờ đi làm, không bị ách tắc. Chỉ cần những điều như thế thôi, chúng ta đã cảm thấy là hạnh phúc rồi. Ở đây muốn nói đến tất cả mọi việc từ suy nghĩ, hành động, từ những việc làm lớn cho đến những việc làm nhỏ của cả hệ thống chính trị, chúng ta đều phải hướng đến một mục tiêu cao nhất đó chính là hạnh phúc của Nhân dân”, ông Phong nói.

Theo ông Phong, việc đưa thuật ngữ “hạnh phúc” vào chủ đề đại hội lần này để khẳng định một quyết tâm, một định hướng xuyên suốt của Đảng bộ TP.Hà Nội. “Quan điểm xuyên suốt là cả hệ thống chính trị thành phố làm bất cứ việc gì, suy nghĩ và hành động bất cứ việc gì đều phải hướng đến mục tiêu là để giúp cho thành phố ngày càng văn minh, hiện đại và nhân dân được hạnh phúc hơn”, ông Phong cho biết thêm.

Đáng chú ý, tư duy mới còn thể hiện ở việc gắn hạnh phúc với nâng cao chất lượng cuộc sống bằng các chỉ dấu định lượng: Báo cáo ghi nhận HDI của Hà Nội đạt 0,829 (năm 2024), nằm trong nhóm cao của cả nước; đồng thời nhấn mạnh mối liên hệ giữa thiết chế văn hóa - thể thao, sự kiện văn hóa lớn và hình ảnh “Thành phố sáng tạo” của UNESCO. Đây là cơ sở quan trọng để chuyển dịch từ “tăng trưởng vì tăng trưởng” sang “tăng trưởng vì hạnh phúc”.

Cùng lúc, Báo cáo Chính trị không buông lỏng trụ cột kinh tế: Hà Nội tăng trưởng GRDP bình quân 6,57%/năm, quy mô kinh tế khoảng 63 tỷ USD, cơ cấu dịch chuyển đúng hướng; song tinh thần văn kiện là đặt các con số tăng trưởng phục vụ cho một mục tiêu cao hơn - phồn vinh gắn với hạnh phúc. Đây chính là điểm giao giữa tư duy phát triển mới của Hà Nội với tinh thần Văn kiện Đại hội XIII và các cập nhật gần đây: Đảng lãnh đạo không chỉ để phát triển kinh tế mà để Nhân dân hạnh phúc.

Tựu trung, khi “hạnh phúc” được đưa vào ngôn ngữ lập hiến của phát triển Thủ đô, Báo cáo Chính trị đã dịch chuyển trọng tâm của quản trị: Từ quản lý sang kiến tạo, từ cung ứng đầu vào sang tối ưu hóa đầu ra phúc lợi. Nói cách khác, “hạnh phúc của Nhân dân” trở thành một nội dung chính trị: Vừa là tuyên ngôn giá trị, vừa là chuẩn mục tiêu để đo hiệu quả xây dựng Đảng, hiệu lực chính quyền và chất lượng chính sách công ở Hà Nội trong nhiệm kỳ mới.

“Hạnh phúc” được lượng hóa, giám sát, hiện thực hóa

Điểm đặc biệt trong tư duy của Văn kiện Đại hội XVIII không chỉ nằm ở việc khẳng định “hạnh phúc của Nhân dân” như một mục tiêu chính trị mà còn ở bước tiến mang tính phương pháp luận: Hạnh phúc không còn là khái niệm cảm tính mà trở thành chỉ tiêu phải đo lường, phải phấn đấu, phải giải trình trước Nhân dân.

Đoàn Chủ tịch Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII biểu quyết thông qua Báo cáo thẩm tra tư cách đại biểu. Ảnh: Thành Thái Anh.

Báo cáo Chính trị dành dung lượng lớn cho hệ chỉ số xã hội cốt lõi gắn với chất lượng sống của người dân. Theo Văn kiện, chất lượng cuộc sống của Nhân dân Thủ đô được nâng cao đáng kể, thể hiện qua nhiều chỉ số then chốt. Đáng chú ý, chỉ số phát triển con người (HDI) của Hà Nội đã đạt 0,829 năm 2024, tăng từ 0,799 năm 2020, xếp cao nhất cả nước, cùng với tuổi thọ trung bình đạt 76,6 tuổi, dẫn đầu khu vực đồng bằng sông Hồng và thuộc nhóm cao toàn quốc. Đây là chỉ dấu rõ ràng về mức sống, điều kiện y tế và sự hưởng thụ phúc lợi của người dân Thủ đô.

Không dừng lại ở đánh giá hiện tại, Văn kiện tiếp tục đặt ra mục tiêu cao hơn cho nhiệm kỳ tới, trong đó nhấn mạnh một chỉ số mang tính “hạt nhân giá trị”: “Chỉ số hạnh phúc của người dân phấn đấu đạt 9/10”. Lần đầu tiên, “hạnh phúc” - vốn là một giá trị đạo đức và tinh thần được chuyển hóa thành cam kết chính trị cụ thể.

Để hiện thực hóa chung mục tiêu ấy, các cấu phần nền tảng đã được xác lập rõ ràng: tỷ lệ trường công lập đạt chuẩn quốc gia 85-90%, tỷ lệ lao động qua đào tạo 80-85% (trong đó 60% có bằng cấp), hệ thống y tế với 38 giường bệnh và 19 bác sĩ/vạn dân, và 100.000 căn nhà ở xã hội. Những con số này cho thấy khái niệm “hạnh phúc” đang được cấu trúc bằng ba trụ cột: Cơ hội phát triển - an sinh xã hội - môi trường sống văn minh.

Cùng với đó, năng lực của con người Thủ đô - một trình thức của “hạnh phúc bền vững” được đặt làm trọng tâm. Tỷ lệ lao động qua đào tạo tăng từ 70,25% năm 2020 lên 74,25% năm 2024 và chỉ số “Đào tạo lao động” của Hà Nội giữ vị trí số một toàn quốc. Những chỉ số này khẳng định định hướng chiến lược: Hạnh phúc của Nhân dân phải gắn liền với nâng cao năng lực, chất lượng nguồn nhân lực, cơ hội vươn lên bằng tri thức.

Đặc biệt, trong bối cảnh đô thị hiện đại, nơi áp lực cuộc sống và rủi ro xã hội hiện hữu, Báo cáo Chính trị nhấn mạnh an sinh xã hội và chăm sóc sức khỏe là “nền tảng cho sự phát triển bền vững”. Những cam kết về y tế dự phòng, an toàn thực phẩm, kiểm soát dịch bệnh và ứng dụng công nghệ trong khám chữa bệnh đã trở thành “bộ đệm an toàn” đảm bảo hạnh phúc đời sống người dân đô thị hiện đại.

Vì thế, có thể nói: từ “vì Nhân dân” sang “vì hạnh phúc của Nhân dân” là bước tiến từ phục vụ đến kiến tạo; từ chăm lo đời sống sang nâng cao chất lượng sống; từ bảo đảm quyền lợi cơ bản sang thúc đẩy hạnh phúc bền vững và toàn diện. Đó là sự trưởng thành trong nhận thức chính trị, phương thức quản trị và cũng là lời cam kết nghiêm túc của Đảng bộ Hà Nội trước Nhân dân Thủ đô.

Tiên phong cho mô hình phát triển hạnh phúc

Không chỉ dừng ở khẳng định và lượng hóa, Báo cáo Chính trị Đại hội XVIII của Hà Nội còn phản ánh một tầm nhìn mang tính dẫn dắt quốc gia: Đưa “hạnh phúc” trở thành chuẩn mực của văn minh đô thị hiện đại, một nền tảng cốt lõi của Nhà nước kiến tạo phát triển.

Trong bối cảnh toàn cầu, xu hướng đo lường sự thịnh vượng bằng chỉ số hạnh phúc đã trở thành thực tiễn quản trị tiên tiến. Từ Bhutan với chỉ số GNH, đến OECD với Bộ chỉ số Well-being Index hay Singapore, Seoul đo lường hài lòng công dân trên từng dịch vụ công, các thành phố toàn cầu đều tái khẳng định điều mà Hà Nội hôm nay lựa chọn: Lấy con người làm trung tâm và hạnh phúc làm mục tiêu tối hậu của quyền lực công.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong chủ trì thông tin về kế hoạch tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030. Ảnh: Thịnh An.

Hà Nội bước vào dòng chảy ấy bằng tầm nhìn ra nghị quyết và bằng các chương trình hành động cụ thể. Văn kiện nhấn mạnh phát triển công nghiệp văn hóa chiếm khoảng 8% GRDP, HDI đạt 0,88-0,90, Chỉ số hạnh phúc phấn đấu đạt 9/10, Tỷ lệ trường chuẩn quốc gia 85-90%, Tỷ lệ lao động qua đào tạo 80-85%, 100.000 căn nhà ở xã hội, 38 giường bệnh và 19 bác sĩ/vạn dân như các tiêu chí bắt buộc phải đạt tới để hình thành một đô thị “phồn vinh, thịnh vượng, Nhân dân hạnh phúc”.

Cùng với đó, Hà Nội đặt nền móng cho nền quản trị dựa trên phục vụ, chuyển từ tư duy hành chính sang tư duy dịch vụ công - “chính quyền phục vụ - doanh nghiệp cống hiến - xã hội niềm tin - Nhân dân hạnh phúc” như định danh mới của diện mạo Thủ đô trong văn kiện đã nêu ở phần trước. Đây là sự phát triển vượt bậc: Từ “lấy dân làm gốc” thành lấy hạnh phúc của dân làm chuẩn đánh giá thành công của Đảng bộ và hệ thống chính trị.

Bên cạnh đó, Hà Nội cũng gắn chỉ tiêu hạnh phúc với chỉ tiêu xanh - sạch - đáng sống, như tỷ lệ đô thị hoá 65-70%, diện tích cây xanh 10-12m²/người, tỷ lệ đất giao thông 15-18% - một mô hình đô thị hiện đại hòa mình trong thiên nhiên và văn hóa. Nói cách khác, hạnh phúc của Nhân dân không chỉ được cam kết trên giấy mà đang trở thành triết lý hành động của toàn bộ hệ thống chính trị Thủ đô.

Và đây chính là điểm giao thoa sáng rõ giữa Văn kiện Đại hội XVIII của Hà Nội với tinh thần Văn kiện Đại hội XIII của Đảng: Phát triển phải đi đôi với xây dựng con người, nâng tầm đời sống tinh thần và vật chất của Nhân dân, để “không ai bị bỏ lại phía sau”, để mỗi người dân cảm nhận được hạnh phúc trên quê hương mình, ngay hôm nay và ngày mai.

Báo cáo Chính trị Đại hội Đảng bộ Hà Nội lần thứ XVIII đã khởi tạo một bước tiến tư tưởng quan trọng: Chuyển từ mục tiêu phát triển vì tăng trưởng sang mô hình phát triển vì hạnh phúc con người. Không chỉ thay đổi cách nói mà thay đổi cách đo; không chỉ ghi nhận hạnh phúc như giá trị đạo đức mà biến nó thành nhiệm vụ chiến lược - trách nhiệm chính trị - cam kết công khai.

Sự xuất hiện của cụm từ “Nhân dân hạnh phúc” trong văn kiện Đảng bộ Thủ đô chính là lời tuyên ngôn của một nhiệm kỳ mới: Nhiệm kỳ mà Đảng bộ Hà Nội lựa chọn nuôi dưỡng đời sống tinh thần - nâng cao phúc lợi xã hội - cải thiện chất lượng không gian sống - phát triển con người toàn diện - xây dựng chính quyền phục vụ và xã hội niềm tin.

Trên hành trình tiến vào kỷ nguyên mới của dân tộc, Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị - kinh tế mà đang trở thành trung tâm tư tưởng phát triển, nơi hạnh phúc được gọi tên như một chuẩn mực quốc gia.

Và khi một đô thị hơn 10 triệu dân đặt hạnh phúc lên hàng đầu, đó không chỉ là chính sách mà là thông điệp nhân văn của một nền chính trị vì dân, một Thủ đô giàu cốt cách, nhân ái và khát vọng.