Kỳ 3: “Luồng gió mới” trên các xã đặc thù của Hà Nội

Từ xã đảo biệt lập thành biểu tượng của chính quyền phục vụ

Giữa ngã ba sông Hồng - sông Đà - sông Lô, xã đảo Minh Châu từ lâu được biết đến như “ốc đảo” của Thủ đô: đẹp, bình yên nhưng đầy cách trở. Nhiều năm liền, người dân nơi đây phải sống trong tình trạng bán biệt lập, hạ tầng thiếu thốn, đi lại chủ yếu dựa vào phà, còn dịch vụ công thì luôn là hành trình dài qua sông, vượt phà lên trung tâm huyện. Bởi vậy, việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại Minh Châu không chỉ là câu chuyện cải tổ bộ máy. Đó là bước khởi đầu cho hành trình đánh thức tiềm năng của một hòn đảo xanh giữa lòng Hà Nội - hành trình của một chính quyền dấn thân, phục vụ và đồng hành vì hạnh phúc của Nhân dân.

Đại diện lãnh đạo chính quyền xã Minh Châu và các đơn vị liên quan cắt băng khánh thành bến xe buýt Minh Châu. Ảnh: UBND xã Minh Châu.

Chỉ sau 5 tháng vận hành mô hình mới, Minh Châu đã khoác lên mình một diện mạo khác. Những việc tưởng chừng nhỏ nhưng lại “đúng lúc – đúng nhu cầu” tạo nên sự đổi thay sâu sắc: Người dân không còn phải ngược phà 20km để làm giấy tờ. Trụ sở UBND xã sáng đèn từ sớm với hàng chục người dân đến làm thủ tục hành chính ngay tại quê hương mình. Các chính sách an sinh, chính sách đặc thù bắt đầu được triển khai nhanh gọn, linh hoạt.

Ngày 25/10, chuyến xe dịch vụ hành chính công lưu động đầu tiên của Hà Nội cập bến Minh Châu. Một hành động nhỏ, nhưng với người dân xã đảo, đó là dấu mốc lớn: chính quyền thực sự “gõ cửa” từng người dân.

Đồng chí Đinh Tuấn Anh, Phó Chủ tịch UBND xã Minh Châu, chia sẻ: “Trước kia, để giải quyết một thủ tục hành chính, bà con phải vượt gần 20km, qua sông, qua phà, trông chờ vào nước lớn - nước ròng. Có hôm trời mưa gió, bãi bồi ngập sâu, phà phải dừng hoạt động, người cần đi học, đi khám bệnh hay lên huyện làm giấy tờ lại đành quay về trong sự sốt ruột. Một việc nhỏ thôi cũng thành cả một hành trình đầy trắc trở.

Giờ thì khác hẳn. Khi mô hình chính quyền hai cấp đi vào vận hành, dịch vụ công được mang đến tận xã đảo, ngay sân nhà văn hóa, ngay cổng UBND xã. Bà con không còn cảm giác “ra huyện là cả ngày”. Mọi thứ đều thuận lợi, gần gũi, thân thiện hơn rất nhiều. Thấy người dân hài lòng, chúng tôi có thêm động lực để tiếp tục cố gắng, để chính quyền thật sự là chính quyền phục vụ”.

Trong chiến lược phát triển Minh Châu, chăm sóc sức khỏe được đặt ở vị trí trung tâm. Trạm Y tế xã được đầu tư xây dựng mới khang trang, gồm 3 tầng với 20 phòng chức năng, trang thiết bị hiện đại, đủ sức phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của khoảng 6.500 người dân.

Với địa thế bốn bề là nước, việc đi lại của người dân Minh Châu lâu nay phụ thuộc gần như hoàn toàn vào phà. Nhu cầu đi học, đi làm, khám bệnh của hàng trăm người mỗi ngày đặt ra bài toán cấp thiết về giao thông công cộng. Lãnh đạo xã Minh Châu đã chủ động khảo sát, kiến nghị, phối hợp với thành phố để điều chỉnh tuyến xe buýt 20A. Chỉ trong thời gian ngắn, tuyến 20ATC (Nhổn - Quốc lộ 32 - Minh Châu) chính thức vận hành từ ngày 1/10/2025. Đó không chỉ là tuyến xe buýt đầu tiên đến với xã đảo của Thủ đô, mà còn là “mạch nối” giúp Minh Châu hòa nhịp nhanh hơn với cuộc sống đô thị Hà Nội.

Tuyến buýt 20ATC (Nhổn-Quốc lộ 32-Minh Châu) giúp kết nối xã đảo Minh Châu với các xã, phường nội thành Thủ đô Hà Nội. Ảnh: UBND xã Minh Châu.

Đằng sau những chuyển động mạnh mẽ đang từng ngày làm thay đổi diện mạo xã đảo Minh Châu là những nỗ lực bền bỉ, thầm lặng của đội ngũ cán bộ nơi đây. Ít ai biết rằng để vận hành trơn tru mô hình chính quyền hai cấp trên vùng đất tứ bề sóng nước, hơn 60 cán bộ, công chức của xã đã phải đánh đổi không ít tiện nghi của cuộc sống riêng. Nhiều cán bộ được điều động từ các sở, ngành, quận, huyện của thành phố, lần đầu tiên nhận nhiệm vụ ở một xã đảo biệt lập. Họ thu xếp hành lý, tạm gác chuyện gia đình, chấp nhận ở lại đảo suốt tuần, chỉ tranh thủ về thăm nhà vào cuối tuần hoặc những dịp ít công việc.

Những buổi chiều gió sông Hồng thổi mạnh, căn nhà công vụ sáng đèn, tiếng máy tính, tiếng trao đổi công việc vẫn đều đặn vang lên. Những cán bộ trẻ vừa xuống đảo chưa lâu nhưng đã tất bật cùng người dân giải quyết từng thủ tục, từng chính sách an sinh, từng đề án phát triển hạ tầng. Chính sự kiên trì bám địa bàn ấy đã dệt nên niềm tin mới trong lòng người dân Minh Châu.

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Nguyễn Đức Tiến chia sẻ chân thành: “Điều quan trọng là cán bộ phải bám sát địa bàn, sống trong lòng dân. Có như vậy mới hiểu dân cần gì, mong gì. Khi sự hài lòng của người dân được nâng lên, đời sống tốt hơn, đó chính là động lực để chúng tôi vượt qua mọi thử thách và tiếp tục cống hiến lâu dài cho Minh Châu”.

Đồng chí Đinh Tuấn Anh (trước đây là Phó Tổng Biên tập Báo Lao động Thủ đô), đồng chí Nguyễn Đức Tiến (trước đây là Phó Bí thư Thường trực Thành đoàn Hà Nội, Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP. Hà Nội) cũng là hai trong những người lựa chọn ở lại xã đảo để đồng hành cùng tập thể cán bộ trong giai đoạn chuyển mình quan trọng này. Quyết tâm ấy lan tỏa, tạo nên một tinh thần phục vụ tận tụy - nền tảng để chính quyền Minh Châu vận hành hiệu quả, gần dân và vì hạnh phúc của Nhân dân nhiều hơn mỗi ngày.

Sự thay đổi ở Minh Châu không phải là câu chuyện đơn lẻ

Sự thay đổi ở Minh Châu không phải là câu chuyện đơn lẻ. Trên bản đồ Thủ đô, nhiều xã có điều kiện đặc thù - vùng bán sơn địa, vùng đồi núi, xã ngoại thành đông dân, xã ven đô chịu sức ép đô thị hóa cũng đang chứng kiến bước tiến quan trọng trong cách chính quyền hành động, lắng nghe và phục vụ Nhân dân.

Chiếc xe “Dịch vụ công lưu động” của Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội đã có mặt tại thôn Dy, xã Ba Vì. Ảnh: Ngọc Công.

Nằm dưới chân dãy Ba Vì, xã Ba Vì có đông đảo dân số là đồng bào dân tộc Mường và Dao. Địa hình đồi núi, thời tiết khắc nghiệt khiến việc tiếp cận các dịch vụ công từng là thách thức lớn. Tháng 11 vừa qua, chuyến xe dịch vụ hành chính công lưu động của Hà Nội lại vượt hàng trăm cây số trong đêm để kịp có mặt tại nhà văn hóa thôn Dy lúc 8 giờ sáng - đúng hẹn với bà con. Đó là hình ảnh sinh động nhất về một mô hình “chính quyền phục vụ”, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Bà con vui mừng khi lần đầu tiên, những giấy tờ vốn phải đi hàng chục cây số mới hoàn thành, nay được giải quyết ngay tại thôn bản. Sự gần gũi ấy giúp chính quyền và người dân “gặp nhau ở nửa đường”, từ đó tạo sự đồng thuận mạnh mẽ trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, phát triển du lịch cộng đồng và giữ gìn bản sắc văn hóa Mường - Dao.

Hay vùng bán sơn địa chuyển mình nhờ chuyển đổi số như xã Mỹ Đức. Hưởng ứng phong trào “Bình dân học vụ số” và chiến dịch “45 ngày đêm ra quân hỗ trợ chuyển đổi số”, xã Mỹ Đức đã ra mắt Tổ ứng cứu công nghệ và nghiệp vụ hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính với 15 thành viên nòng cốt. Cùng thời điểm, 35 Tổ chuyển đổi số cộng đồng tại các thôn cũng được kiện toàn, huy động hơn 200 thành viên tham gia hướng dẫn kỹ năng số cho người dân, doanh nghiệp và từng hộ gia đình, góp phần thúc đẩy sự chủ động của cộng đồng trong tiến trình chuyển đổi số.

Người dân xã, doanh nghiệp hào hứng với các thiết bị phục vụ hành chính ở Điểm phục vụ hành chính xã Mỹ Đức. Ảnh: Kim Nhuệ.

Từ ngày 1.7, Mỹ Đức vận hành đồng bộ hệ thống giải quyết thủ tục hành chính và hệ thống quản lý văn bản của TP Hà Nội tại 100% cơ quan nhà nước trên địa bàn. Các thủ tục hành chính đủ điều kiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình đều được triển khai đầy đủ, đúng hạn. Hiện hơn 90% văn bản chỉ đạo, điều hành (trừ văn bản mật) được xử lý hoàn toàn trên môi trường điện tử; 90% cuộc họp của UBND xã không còn sử dụng tài liệu giấy. Xã Mỹ Đức cũng triển khai hiệu quả chữ ký số chuyên dùng Chính phủ cho toàn bộ cơ quan, đơn vị, trường học và đội ngũ cán bộ công chức; đồng thời hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn.

Địa phương đang hoàn tất chuẩn bị để triển khai mô hình chợ 4.0 - thanh toán không dùng tiền mặt, tạo bước tiến quan trọng đưa công nghệ số vào sâu đời sống kinh tế - xã hội.

Một Hà Nội rộng lớn hơn qua những câu chuyện nhỏ

Từ Minh Châu - xã đảo duy nhất của Thủ đô, đến các xã bán sơn địa, đông đảo đồng bào dân tộc thiểu số - tất cả đều cho thấy một hình ảnh chung: Chính quyền Hà Nội đang chuyển mình mạnh mẽ từ quản lý sang phục vụ, từ hành chính sang đồng hành, từ mệnh lệnh sang thấu hiểu.

Không phải bằng những khẩu hiệu lớn lao, mà bằng những hành động cụ thể: Mang dịch vụ công đến tận thôn bản, cải thiện từng con đường, nâng đời sống vật chất và tinh thần cho dân, xây dựng môi trường xanh - sạch - an toàn, đảm bảo mọi người dân đều được thụ hưởng chính sách. Đó chính là nền tảng để xây dựng một Thủ đô văn minh - hiện đại - nhân văn, nơi mọi xã, dù ở đảo nhỏ, vùng núi hay ven đô, đều chung một tinh thần: “Lấy hạnh phúc của Nhân dân làm thước đo của sự phục vụ”.