Nghị quyết thí điểm phát triển nhà ở xã hội chính thức được Quốc hội thông qua

Điều này không chỉ thể hiện sự đồng thuận cao của các đại biểu, mà còn cho thấy quyết tâm chính trị trong việc tháo gỡ những điểm nghẽn lớn nhất về pháp lý, thủ tục và nguồn lực trong lĩnh vực vốn tồn tại nhiều bức xúc lâu nay.

Đây được xem là bước ngoặt quan trọng, tạo xung lực mạnh mẽ cho mục tiêu hiện thực hóa quyền có chỗ ở của hàng triệu người lao động thu nhập thấp, công nhân tại các đô thị, khu công nghiệp trên cả nước.

Quốc hội Biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Mở rộng đối tượng được hỗ trợ về nhà ở xã hội

Báo cáo tóm tắt của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã nêu rõ những nội dung tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo ý kiến thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, ý kiến các đại biểu Quốc hội và kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Dự thảo Nghị quyết cũng bổ sung đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội là những cá nhân bị ảnh hưởng bởi việc sắp xếp lại đơn vị hành chính. Đồng thời, trao quyền cho địa phương chủ động xác định nhóm thụ hưởng dựa trên điều kiện thực tế như vùng miền, hạ tầng giao thông, khoảng cách di chuyển.

Ngoài ra, mở rộng thêm đối tượng là các doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội được phép thuê nhà ở xã hội để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động. Điều này tạo điều kiện để người lao động yên tâm công tác, gắn bó lâu dài với nơi làm việc.

Cũng theo dự thảo đã chỉnh lý, Quỹ nhà ở quốc gia được xác định là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, không hoạt động vì mục đích lợi nhuận.

Quỹ gồm Quỹ Trung ương do Chính phủ thành lập và Quỹ địa phương do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập.

Mục tiêu hoạt động của Quỹ là hình thành quỹ nhà ở để cho thuê, giúp tiết kiệm quỹ đất, tăng hiệu quả sử dụng và đảm bảo nhu cầu nhà ở ổn định, lâu dài cho các đối tượng không có khả năng chi trả để mua nhà.

Từ 01/6, Nghị quyết thí điểm về phát triển nhà ở xã hội có hiệu lực. Ảnh minh họa.

Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh

Một điểm nhấn lớn của Nghị quyết là tinh thần cải cách hành chính triệt để, thể hiện qua các nội dung cắt giảm mạnh mẽ thủ tục hành chính trong đầu tư, xây dựng nhà ở xã hội. Tư tưởng chủ đạo là chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, kết hợp với tăng cường giám sát, đúng theo định hướng Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị. Cụ thể như sau:

Thứ nhất, không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư và thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư. Thay vào đó, thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu, giúp cắt giảm khoảng 200 ngày, tương ứng 70% thời gian thực hiện.

Thứ hai, không yêu cầu bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, giúp tiết kiệm thêm 65 ngày so với quy định hiện hành.

Thứ ba, bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi tại cơ quan chuyên môn về xây dựng. Với quy mô dự án khác nhau, nội dung này giúp rút ngắn từ 15 đến 35 ngày.

Thứ tư, không bắt buộc thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi trong lựa chọn nhà thầu xây dựng, mà áp dụng chỉ định thầu rút gọn. Việc này giúp tiết kiệm thêm từ 45 đến 105 ngày tùy vào hình thức đấu thầu trước đây.

Thứ năm, miễn giấy phép xây dựng với các trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, giúp rút ngắn từ 20 đến 30 ngày tùy theo loại và cấp công trình.

Thứ sáu, không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh. Thay vào đó, chủ đầu tư được tự xây dựng, phê duyệt giá, tổ chức kiểm toán sau khi hoàn thành dự án và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn để kiểm tra. Điều này giúp tiết kiệm ít nhất 30 ngày.

Đặc biệt, Nghị quyết giao Chính phủ có trách nhiệm quy định rõ cơ chế phòng ngừa sơ hở, tham nhũng, tiêu cực, trục lợi chính sách; đồng thời kiểm soát, kiểm định chặt chẽ chất lượng nhà ở xã hội trước khi đưa vào sử dụng.

Bên cạnh đó, tiếp thu kết luận tại Phiên họp ngày 27/5/2025, Chính phủ đã chỉnh lý Điều 1 của dự thảo Nghị quyết để bảo đảm cụ thể, minh bạch, tránh vướng mắc trong áp dụng pháp luật. Các Bộ, ngành, địa phương được yêu cầu sớm ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết, bố trí nguồn lực thực hiện hiệu quả.

Về hiệu lực thi hành, Quốc hội thống nhất Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 01/6/2025. Riêng các nội dung cần quy định chi tiết thì có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, nhằm tạo điều kiện sớm triển khai trên thực tế, giải quyết nhanh nhu cầu cấp bách của người dân.

Nghị quyết không chỉ mở rộng đáng kể phạm vi hỗ trợ và đơn giản hóa thủ tục đầu tư, mà còn đặt ra yêu cầu rất cao về minh bạch, giám sát và chất lượng công trình, nhằm bảo đảm nhà ở xã hội không trở thành “nhà ở kém chất lượng giá rẻ”.

Nếu được triển khai nghiêm túc, đồng bộ, đây sẽ là lời giải thiết thực cho bài toán an cư của người lao động, đồng thời góp phần ổn định thị trường bất động sản và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong thời gian tới.