Công đoàn - bệ đỡ cho người lao động trên hành trình tìm công lý

Vị khách nước ngoài và hành trình đòi lại công lý

Ông Pablo – một lao động nước ngoài từng làm việc tại Công ty TNHH Nhà thép tiền chế Zamil Steel Việt Nam đến thăm luật sư Hà để nói lời cảm ơn.

Ông Pablo bước vào, mỉm cười, rồi giơ cao bàn tay với năm ngón tay duỗi thẳng. Ông chỉ xuống đôi giày trên chân mình – đôi giày thứ năm mà ông đã mang trong suốt hành trình 10 năm đi tìm lại công lý.

“Suốt 10 năm qua, tôi đã đi hết 5 đôi giày chỉ để theo đuổi vụ kiện này. Nhưng tôi không đơn độc. Luật sư Hà đã luôn đi cùng tôi, phiên dịch cho tôi, tranh luận tại tòa vì tôi. Ông ấy chính là ân nhân của đời tôi”, ông kể lại.

Cuộc chiến pháp lý kéo dài gần một thập kỷ ấy bắt đầu từ một ngày tháng 10/2009. Khi đó, ông Pablo – một chuyên gia kỹ thuật có chuyên môn cao – bất ngờ bị Công ty TNHH Nhà thép tiền chế Zamil Steel Việt Nam ra quyết định chấm dứt hợp đồng lao động. Điều đáng nói là ông không hề vi phạm bất kỳ quy định nào trong suốt thời gian làm việc. Không chấp nhận sự bất công, ông tìm đến Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh Đồng Nai.

Luật sư Vũ Ngọc Hà tư vấn pháp luật cho người lao động. Ảnh: P.V

Luật sư Vũ Ngọc Hà tiếp nhận vụ việc. Suốt nhiều năm, ông kiên trì theo đuổi vụ kiện cùng ông Pablo qua các cấp tòa, từ sơ thẩm đến phúc thẩm. Không chỉ tranh tụng, ông còn đảm nhiệm vai trò phiên dịch, đồng hành cùng thân chủ vượt qua những trở ngại ngôn ngữ, thủ tục pháp lý và cả sự mỏi mệt tinh thần.

Năm 2014, TAND TP Biên Hòa tuyên Công ty TNHH Nhà thép tiền chế Zamil Steel Việt Nam phải bồi thường hơn 1,2 tỷ đồng cho ông Pablo do đã đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật. Nhưng chưa dừng lại ở đó. Đến cuối năm 2018, tại phiên tòa phúc thẩm, TAND tỉnh Đồng Nai tiếp tục tuyên hủy thông báo chấm dứt HĐLĐ của công ty, buộc đơn vị này phải thanh toán thêm hơn 583 triệu đồng cho ông Pablo. Tổng cộng, số tiền ông được bồi thường sau vụ kiện lên đến gần 2 tỷ đồng – nhưng với ông, giá trị lớn nhất không nằm ở con số ấy.

"Không có luật sư Hà, có lẽ tôi đã bỏ cuộc từ lâu. Có những phiên xử tôi tuyệt vọng đến rơi nước mắt. Nhưng ông Hà chưa bao giờ lùi bước. Ông bảo tôi: Chúng ta đi đến cùng, vì sự thật luôn có chỗ đứng".

Hôm đó, sau khi nghe câu chuyện "5 đôi giày", bà Nguyễn Thị Như Ý – Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Đồng Nai – xúc động bắt tay ông Pablo thật lâu. Bà nói: “Giày có thể mòn, nhưng công lý thì không. Cảm ơn ông đã không từ bỏ, và cảm ơn những người như anh Hà đã giúp công đoàn không chỉ là nơi chở che, mà còn là điểm tựa vững vàng cho người lao động – dù họ đến từ bất cứ đâu”.

Những cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ

Ở Đồng Nai – nơi tập trung hàng chục khu công nghiệp lớn nhất cả nước – những vụ việc tranh chấp lao động vẫn thường xuyên xảy ra. Điều khiến người ta khâm phục, chính là cách những người như ông Vũ Ngọc Hà và cộng sự đã không bỏ cuộc trước bất kỳ hồ sơ nào, dù đó là vụ án tưởng như “vô vọng”.

Cán bộ Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh Đồng Nai tư vấn pháp luật cho người lao động. Ảnh: P.V

Có lần, một nữ công nhân bị cho nghỉ việc khi đang mang thai tháng thứ 7. Công ty viện lý do cắt giảm nhân sự vì tái cấu trúc. Người lao động chỉ biết khóc, vì đơn phương nghỉ thai sản thì mất quyền lợi, còn tiếp tục làm thì sức khỏe không cho phép. Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh Đồng Nai đã can thiệp, khiếu nại lên Phòng LĐ-TB&XH, khởi kiện ra tòa, yêu cầu phục hồi quyền lợi cho người lao động. Cuối cùng, doanh nghiệp phải rút lại quyết định sa thải, chấp nhận để người lao động được nghỉ thai sản đúng luật.

Một vụ việc khác, gây xôn xao dư luận tại Biên Hòa, là vụ 7 công nhân bị sa thải vì tham gia phản ánh điều kiện làm việc không an toàn. Sau khi tiếp nhận đơn cầu cứu, Trung tâm không chỉ đại diện pháp lý cho nhóm công nhân mà còn phối hợp với các cơ quan chức năng để điều tra điều kiện làm việc tại doanh nghiệp. Kết quả: không chỉ người lao động được nhận lại việc, mà công ty còn phải cải thiện toàn bộ hệ thống an toàn, vệ sinh lao động.

Ông Vương Quốc Anh – một lao động kỹ thuật cao tại KCN Amata, bị chấm dứt hợp đồng trái luật. Nhờ luật sư Hà hỗ trợ pháp lý, ông được bồi thường 216 triệu đồng, bao gồm lương ngừng việc và chế độ BHXH.

Tương tự, bà Trần Mai Hồng – lao động nữ tại Công ty Donafoods – cũng từng rơi vào cảnh bị sa thải không lý do. Nhờ sự kiên trì của công đoàn, bà được tòa tuyên bồi thường hơn 300 triệu đồng, lấy lại danh dự và quyền lợi sau chuỗi ngày tổn thương. Còn ông Huỳnh Lê Dũng (Công ty CP Hòa Việt) thì nhận được 247 triệu đồng bồi thường sau một vụ tranh chấp kéo dài liên quan đến trợ cấp thôi việc và nợ lương…

Hình ảnh người đại diện tin cậy

Ở Đồng Nai – một trong những địa bàn công nghiệp lớn nhất cả nước – Công đoàn tỉnh không chỉ dừng lại ở việc “giải quyết sự vụ” mà đang chuyển mình mạnh mẽ, từng bước xây dựng hình ảnh người đại diện tin cậy, gần gũi, chủ động và chuyên nghiệp.

Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn Đồng Nai là một trong những đơn vị đi đầu trong công tác hỗ trợ pháp lý, với đội ngũ luật sư, tư vấn viên giàu kinh nghiệm, tận tâm và sẵn sàng lắng nghe. Không chỉ tiếp nhận khiếu nại, đơn thư, họ còn “đi đến tận cùng” các vụ việc: đồng hành trong hòa giải, đứng ra khởi kiện khi cần thiết, hỗ trợ thu thập chứng cứ, đồng thời phối hợp với công đoàn cơ sở và các cơ quan chức năng để bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của người lao động.

Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, Trung tâm đã tư vấn cho hơn 900 công nhân (trực tiếp, qua điện thoại, mạng xã hội); tham gia tố tụng ở 8 vụ tranh chấp, trong đó một vụ thắng kiện 750 triệu đồng.

Riêng trong năm 2024, Trung tâm đã hỗ trợ 3.484 lượt người lao động, hỗ trợ pháp lý cho 91 vụ – đòi lại gần 1,5 tỷ đồng.

Luật sư Dương Thị Thơm - cán bộ Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn Đồng Nai đã tham gia bảo vệ cho hàng chục vụ kiện liên quan đến lao động. Ảnh: P.V

Những năm gần đây, bên cạnh việc giải quyết hàng trăm vụ việc tranh chấp cá nhân, tập thể, Công đoàn tỉnh còn chú trọng công tác tư vấn – phòng ngừa rủi ro pháp lý cho người lao động từ sớm, từ xa. Các buổi truyền thông pháp luật tại doanh nghiệp, các mô hình tư vấn tại chỗ, hỗ trợ trực tuyến, các video clip ngắn dễ hiểu... đã giúp người lao động hiểu rõ hơn về quyền lợi của mình, hạn chế tối đa các tình huống bị xâm hại mà không biết cách bảo vệ.

Không chỉ dừng lại ở vai trò “người gỡ rối”, Công đoàn Đồng Nai đang từng bước thể hiện vai trò là người kiến tạo môi trường làm việc công bằng, ổn định và nhân văn, nơi tiếng nói của người lao động không bị bỏ lại sau những hợp đồng, văn bản hay phiên tòa. Và cũng chính từ đây, niềm tin vào tổ chức Công đoàn tiếp tục được bồi đắp.

Luật sư Dương Thị Thơm, người đã tham gia bảo vệ cho hàng chục vụ kiện liên quan đến lao động, chia sẻ: “Điều đáng quý nhất không phải là chúng ta thắng bao nhiêu vụ kiện, mà là người lao động không còn đơn độc. Khi họ biết phía sau có công đoàn kề cạnh”.

Và cũng theo luật sư Thơm, có những buổi hòa giải kéo dài, có những vụ kiện tưởng chừng không thể thắng, nhưng “chúng tôi không buông tay, vì phía sau chúng tôi là hàng trăm gia đình công nhân trông ngóng công lý”.

Sự hiện diện của công đoàn chính là điểm tựa tinh thần, là cam kết về một tổ chức luôn “lắng nghe – đồng hành – bảo vệ” người lao động đến cùng. Những lá đơn thắng kiện, những phút nghẹn ngào khi người lao động được minh oan… chính là phần thưởng cao quý nhất, là tiếng nói thầm lặng nhưng mạnh mẽ khẳng định vai trò không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam – suốt 96 năm và mãi mãi sau này.

Video: Luật sư Vũ Ngọc Hà chia sẻ quá trình gắn bó với Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh Đồng Nai