Phong trào “Xanh - Sạch - Đẹp, bảo đảm ATVSLĐ” trở thành biểu tượng văn hóa lao động

Phong trào thi đua tiêu biểu mang dấu ấn công đoàn

Khởi nguồn từ năm 1996, phong trào “Xanh - Sạch - Đẹp, bảo đảm an toàn vệ sinh lao động” (ATVSLĐ) do Tổng LĐLĐ Việt Nam phát động đã trở thành một trong những phong trào thi đua tiêu biểu nhất của tổ chức Công đoàn.

Gần ba thập kỷ qua, khẩu hiệu ấy không còn chỉ là những dòng chữ trên băng rôn tuyên truyền, mà đã thấm sâu vào từng nhà máy, phân xưởng, công trình và hành động của hàng triệu công nhân, viên chức, lao động trên cả nước.

Phong trào thể hiện rõ vai trò tiên phong của công đoàn trong chăm lo đời sống, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi chính đáng của người lao động. Từ các hoạt động trồng cây xanh, vệ sinh môi trường, xử lý chất thải, đến cải tiến máy móc, sáng kiến giảm thiểu rủi ro, tất cả đều hướng tới mục tiêu chung: xây dựng nơi làm việc xanh hơn, sạch hơn, an toàn hơn và nhân văn hơn.

Hội thi "An toàn vệ sinh viên giỏi" tỉnh Đồng Nai năm 2025

Mạng lưới an toàn vệ sinh viên (ATVSV) do công đoàn cơ sở quản lý là lực lượng nòng cốt, trực tiếp tuyên truyền, giám sát và hướng dẫn công tác ATVSLĐ.

Hằng năm, hàng nghìn lớp tập huấn, hội thi ATVSV giỏi được tổ chức, hàng vạn sáng kiến được ghi nhận – qua đó khơi dậy tinh thần tự giác, sáng tạo, và trách nhiệm của người lao động với môi trường làm việc của chính mình.

Tầm nhìn chiến lược từ một khẩu hiệu thi đua

Phong trào “Xanh - Sạch - Đẹp, bảo đảm ATVSLĐ” là sự kế thừa từ phong trào “Bảo đảm ATVSLĐ” (1978), được phát động chính thức từ năm 1996 và nhanh chóng phát triển thành phong trào hành động có chiều sâu.

Điểm khác biệt của phong trào này nằm ở tầm nhìn dài hạn và tính hệ thống: kết hợp hài hòa giữa bảo vệ sức khỏe người lao động, cải thiện cảnh quan và xây dựng văn hóa an toàn trong sản xuất.

Năm 2017, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, Tổng Liên đoàn ban hành Chỉ thị 04/CT-TLĐ, mở rộng nội dung phong trào theo hướng mới – gắn an toàn lao động với bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh và thích ứng biến đổi khí hậu. Cùng năm, Nghị quyết 10c/NQ-BCH về “Nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ của tổ chức Công đoàn trong tình hình mới” được triển khai, đánh dấu bước chuyển từ tuyên truyền sang hành động thực chất.

Nhờ sự chỉ đạo xuyên suốt, phong trào được lồng ghép vào chương trình công tác thường xuyên của các cấp công đoàn, trở thành một phần không thể tách rời trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp và quốc gia.

Các mô hình “Tổ điểm an toàn”, “Ngày Chủ nhật xanh”, “Nhà máy – công viên”, “Trường học thân thiện, môi trường an toàn” đã và đang trở thành tiêu chuẩn văn hóa sản xuất tại nhiều địa phương, ngành nghề.

Phong trào “Xanh - Sạch - Đẹp” đã trở thành nề nếp văn hóa tại nhiều đơn vị

Tiêu biểu như tại Nhà máy Thuốc lá Khatoco Khánh Hòa, kỹ sư Nguyễn Duy Khuê – người đạt Giải thưởng Nguyễn Đức Cảnh năm 2023 – đã có hàng loạt sáng kiến cải tiến dây chuyền, vừa tiết kiệm chi phí, vừa bảo đảm an toàn cho người lao động.

Tại Công ty May Đức Giang (Hà Nội), phong trào “Xanh - Sạch - Đẹp” đã trở thành nề nếp văn hóa. Doanh nghiệp tổ chức phát động thi đua, chấm điểm, khen thưởng định kỳ; đồng thời tập huấn mạng lưới ATVSV, cải thiện thông gió nhà xưởng, bố trí cảnh báo nguy cơ hợp lý. Người lao động làm việc trong môi trường sạch đẹp, thoáng đãng và tự hào về nơi mình gắn bó.

Ở Sơn La, dù điều kiện còn hạn chế, công đoàn và doanh nghiệp vẫn đảm bảo 100% người lao động được khám sức khỏe định kỳ, tổ chức kiểm tra, đề xuất cải tiến thiết bị, góp phần giảm thiểu tai nạn lao động và nâng cao hình ảnh Công đoàn cơ sở.

Không chỉ dừng lại ở phong trào quần chúng, Tổng LĐLĐ Việt Nam còn đóng vai trò chủ động trong xây dựng và giám sát chính sách pháp luật, đặc biệt là Luật ATVSLĐ năm 2015 và các văn bản hướng dẫn. Đáng chú ý, Tổng Liên đoàn từng kiến nghị dừng sử dụng amiăng trắng tại Việt Nam – thể hiện trách nhiệm cao với sức khỏe người lao động.

Đổi mới tuyên truyền, lan tỏa trên nền tảng số

Một điểm nhấn quan trọng giúp phong trào duy trì sức sống chính là sự đổi mới trong công tác tuyên truyền. Ngoài hình thức truyền thống như báo in, pano, tờ rơi hay “góc bảo hộ lao động”, các cấp công đoàn đã ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác hiệu quả cổng thông tin, fanpage, Facebook, Zalo để lan tỏa thông điệp ATVSLĐ tới đông đảo người lao động.

Các cuộc thi tìm hiểu trực tuyến, chiến dịch truyền thông đồng bộ trong Tháng hành động về ATVSLĐ và Tháng Công nhân hằng năm đã góp phần nâng cao ý thức, tạo môi trường tương tác sinh động và gần gũi hơn với người lao động.

Hiện nay, trung bình mỗi năm có hơn 100.000 lượt ATVSV được tập huấn; nhiều đơn vị đã áp dụng chế độ phụ cấp trách nhiệm cho ATVSV, tổ chức hội thi, hội thao để nâng cao kỹ năng và khích lệ tinh thần.

Tuy vậy, phong trào vẫn đối mặt với thách thức: sự chênh lệch giữa các vùng miền; thiếu đầu tư tại doanh nghiệp ngoài nhà nước, khu vực FDI; và hạn chế trong nhận diện rủi ro mới như vi sinh độc hại, bụi vi mô, hay yếu tố nguy hiểm trong sản xuất công nghệ cao.

Hướng tới phong trào “xanh” bền vững trong kỷ nguyên mới

Trong bối cảnh công nghiệp hóa, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng, phong trào “Xanh - Sạch - Đẹp, bảo đảm ATVSLĐ” cần tiếp tục phát triển theo hướng thực chất, bền vững và thích ứng với thời đại mới.

Trước hết, cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá định lượng về hiệu quả phong trào tại các cơ sở – đo lường rõ mức độ cải thiện môi trường làm việc, giảm tai nạn, bệnh nghề nghiệp và sự thay đổi trong hành vi, nhận thức của người lao động.

Song song, đầu tư ngân sách chuyên biệt cho công tác ATVSLĐ là điều kiện tiên quyết. Nguồn lực tài chính này cần được gắn với các chương trình quốc gia, hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ mới, cải thiện cơ sở vật chất và triển khai các dự án môi trường.

Một giải pháp chiến lược là kết nối phong trào với các chỉ số ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) – xu hướng quản trị hiện đại của doanh nghiệp. Khi các mục tiêu “Xanh - Sạch - Đẹp” được lồng ghép vào chiến lược ESG, doanh nghiệp không chỉ nâng cao hình ảnh và năng lực cạnh tranh mà còn khẳng định trách nhiệm xã hội với người lao động.

Bên cạnh đó, cần đào tạo đội ngũ ATVSV thế hệ 4.0, có năng lực nhận diện, đánh giá và ứng phó với các rủi ro mới do công nghệ hiện đại và biến đổi khí hậu gây ra. Đây sẽ là lực lượng “chuyên gia tại chỗ”, bảo vệ an toàn cho hàng triệu lao động trong môi trường ngày càng phức tạp.

Lễ phát động Tháng công nhân - Tháng hành động về ATVSLĐ năm 2025.

Cuối cùng, việc tổ chức Lễ tôn vinh phong trào cấp quốc gia hằng năm sẽ là động lực mạnh mẽ, lan tỏa sâu rộng tinh thần thi đua “Xanh - Sạch - Đẹp”, ghi nhận đóng góp của các tập thể, cá nhân tiêu biểu – hướng tới mục tiêu xây dựng môi trường làm việc an toàn, nhân văn và thịnh vượng cho mọi người lao động.

Từ một khẩu hiệu thi đua, phong trào “Xanh - Sạch - Đẹp, Bảo đảm ATVSLĐ” đã trở thành biểu tượng văn hóa lao động của thời kỳ hiện đại – nơi người lao động không chỉ làm việc an toàn, mà còn cùng nhau kiến tạo môi trường xanh, sạch, bền vững. Đây không chỉ là phong trào của công nhân hôm nay, mà còn là nền tảng cho một nền sản xuất có trách nhiệm, vì con người và vì tương lai.