“Bác sĩ Khoa” và ma trận tin giả

Câu chuyện “Bác sĩ Khoa” đã lấy đi nước mắt của rất nhiều người dân.

Một câu chuyện trong đêm chiếm sóng toàn bộ mạng xã hội. Câu chuyện về một bác sĩ đã dằn lòng rút máy thở của mẹ để cứu sống sản phụ đang nguy cấp. Một câu chuyện không hề hợp lý về y khoa cũng như có những kẽ hở về trật tự logic rất lớn. Tuy nhiên, nó đã được chia sẻ chóng mặt.

Rất nhiều người được coi là lão luyện thông tin cũng đã tin vào tin giả này. Bởi câu chuyện dữ dội, khắc nghiệt tới nỗi nhiều người đã bỏ quá lý tính thông thường mà để cảm xúc dắt lối.

Bạn tôi, một nữ nhà báo đã bôn ba cả gần 20 năm với nghề, kể rằng đọc xong câu chuyện “bác sĩ Khoa” mà nằm khóc tới gần sáng. Tới hôm sau tỉnh dậy, cô giật mình khi thấy tại sao mình lại bỏ qua những logic cơ bản đến thế. “Thật may đó không phải sự thật”. Bạn tôi vừa giận vừa mừng. Bởi nếu câu chuyện này là sự thật thì đó là một bi kịch thảm thương tới tận cùng. Dù không chia sẻ thông tin trên nhưng bạn vẫn bảo đó là một bài học nghề nghiệp lớn nhất đời. Và tôi tin, trong đêm ấy, ngoài những tài khoản chia sẻ lại thông tin thì còn rất nhiều người như bạn tôi, đã khó ngủ và xúc động vì câu chuyện hư cấu đó.

Vụ việc “bác sĩ Khoa” dường như chứng minh tin giả đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần người dân. Hôm qua, người ta đã tìm ra, hình đại diện của Facebook “bác sĩ Khoa” là một bác sĩ mãi tận bên Singapore. Và nhóm thiện nguyện mà “bác sĩ Khoa” tham gia đều đang có dấu hiệu bất thường.

Tất nhiên, kết luận sau cuối sẽ được cơ quan chức năng điều tra và công bố. Nhưng, với những thông tin hiện tại, nhất là câu chuyện người cả tin đã góp tiền cho nhóm này trên báo chí hôm qua, có vẻ như câu chuyện về “bác sĩ Khoa” không phải hư cấu cho vui.

Nhân vật T. giấu tên chia sẻ trên Tiền Phong kể về việc mình đã đọc những câu chuyện cảm động thế nào, đã “xuống tiền” theo nhóm “bác sĩ Khoa” vì lòng trắc ẩn ra sao. T chia sẻ: “Trong bản tóm tắt cuộc đời dài cả chục trang giấy, mà Lam gửi cho tôi, Lam kể bố đã quyết tâm bán nhà đưa con gái sang Singapore chữa bệnh, làm đủ mọi nghề từ phụ hồ đến bán gà rán, hiến tuỷ cứu con gái nên bị liệt chân. Tất cả, nhằm mục đích kêu gọi từ thiện dưới cái danh nghĩa quỹ ung thư 82”.

Lam cũng như “bác sĩ Khoa” là nhân vật có thật hay là nhân vật hư cấu; là một người hay nhiều người đằng sau, đều là bí ẩn. Chúng ta chỉ chắc là họ đã kêu gọi được người khác xuống tiền vì tình thương. Còn lại, cho tới giờ, dư luận không thể biết có ai hoặc những ai đứng sau.

Thực sự, tin giả lần vụ việc này được dựng lên như ma trận. Các tài khoản liên quan tới nhóm “bác sĩ Khoa” cập nhật thông tin đều đặn. Họ tồn tại như nhiều thực thể hiện hữu ngoài đời mà ít ai nghi ngờ. Và rồi những câu chuyện được kể mùi mẫn, bi ai đánh thẳng vào nơi kém tự vệ nhất của con người: lòng trắc ẩn.

Đó thực sự là “đòn hiểm”. Lòng trắc ẩn là điều mà mỗi chúng ta đều có và đều cần dung dưỡng. Nhưng khi con người lắng nghe và quyết định với lòng trắc ẩn, là lúc chúng ta không đề phòng nhất. Lòng trắc ẩn có nghi kị bao giờ.

Vấn đề đặt ra không phải là chúng ta có nên gìn giữ lòng trắc ẩn trong mình hay không. Mà những câu hỏi cần có lời giải đó là: “Nhóm 82”; “Quỹ ung thư 82”; “bác sĩ Khoa”;... là ai? Họ dựng chuyện vì động cơ gì? Họ có chiếm đoạt tiền từ thiện của nhà hảo tâm hay không?

Chừng nào những câu hỏi được trả lời thỏa đáng và những hình thức xử lý nghiêm minh (nếu vi phạm) được thực thi thì chừng đó những lấn cấn về lương tri, phẩm giá mới được giải quyết.

Tạm gác đám cưới, xung phong vào TP. HCM chống dịch Covid-19 Một nhân viên y tế ở Phú Thọ tạm gác lại việc tổ chức đám cưới để xung phong vào TP. HCM chống dịch.

Hà Nội: Đường dây nóng hỗ trợ người dân khó khăn do dịch Covid-19 Ngày 9/8, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP Hà Nội đã công bố đường dây nóng của 30 quận, huyện, thị xã ...

Nhóm thiện nguyện có 13 thành viên dương tính với Covid 30 thành viên nhóm thiện nguyện Mãn Tự cùng đồng hành với nhau từ những ngày đầu tiên khi dịch bệnh tại TP Hồ Chí ...