"Đường xa nghĩ nỗi sau này mà kinh"

Hà Nội tiếp tục xây dựng Đề án thu phí phương tiện vào nội đô. Ảnh: VOV

Chuyện là thế này. Hôm kia, các báo đồng loạt đưa tin, ngành Giao thông Hà Nội và đơn vị tư vấn là Trường Đại học Giao thông Vận tải vừa hoàn tất Đề án thu phí phương tiện vào nội đô, dự kiến trình UBND TP Hà Nội vào cuối tháng 10.

Theo Đề án này, ranh giới thu phí xe vào nội đô được xác định là từ Vành đai 3 (cầu Thanh Trì - Pháp Vân - Mai Dịch - Phạm Văn Đồng - Tây Hồ Tây - Võ Chí Công - Cầu Nhật Tân - Hoàng Sa - Trường Sa - Lý Sơn - Nguyễn Văn Linh - Vành đai 3); chu vi khu vực thu phí khoảng 51 km, diện tích 150 km2.

Đề án nêu dự kiến 68 vị trí với 87 trạm thu phí đặt bên trong ranh giới Vành đai 3, nằm trên các trục đường hướng tâm vào trung tâm thành phố.

Mặc dù theo như lộ trình thực hiện thì từ 2025-2030 mới tổ chức thí điểm việc thu phí nhưng ngay từ mấy hôm nay, cùng lúc với việc giá xăng tăng vọt đang gây nhiều bức xúc trong xã hội, thì thông tin về Đề án thu phí xe vào nội đô Hà Nội đã vấp phải không chỉ làn sóng phản đối có thể nói là kịch liệt của cộng đồng mạng xã hội mà ngay cả trên hầu hết các trang báo chính thống cũng đã đăng tải nhiều ý kiến bày tỏ sự lo ngại về tính khả thi của Đề án này.

Theo ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, chủ trương thu phí ôtô, cấm xe máy là các giải pháp giảm phương tiện cá nhân đã được Hà Nội dự kiến từ nhiều năm. Tuy nhiên, ông nhìn nhận để triển khai chủ trương này, chính quyền Thủ đô sẽ phải đối mặt với hàng loạt bài toán khó.

Trước hết, để giảm được xe cá nhân thì thành phố phải có một tỷ lệ lớn phương tiện công cộng, giải quyết trên 50% nhu cầu đi lại của người dân. "Hiện nay, phương tiện công cộng mới đáp ứng được 20% nhu cầu đi lại, do vậy việc thu phí xe vào nội đô rất khó nhận được sự ủng hộ", ông Quyền nói.

Nhận định đề án thu phí xe vào nội đô thiếu tính khả thi, TS Phan Lê Bình (Chuyên gia giao thông, Đại học Việt Nhật) nêu quan điểm, lâu nay dân số tập trung chủ yếu trong nội đô và phương tiện đi lại bên trong khu vực trung tâm đã đủ gây ùn tắc. Tới đây, nếu Hà Nội chỉ thu phí ở khu vực Vành đai 3, người dân từ ngoài vào trong vành đai không nhiều thì mất phí, còn người dân ở trong không mất phí, vậy đề án này có hiệu quả và công bằng hay không?

TS Phan Lê Bình cho rằng, để thu phí phương tiện đi vào khu vực nội đô, Hà Nội phải kiểm soát được các ngõ ngách trong Vành đai 3. Khi thu phí, sẽ có nhiều phương tiện đổ về những vị trí không đặt được thiết bị thu, tạo ra sự dịch chuyển dòng giao thông gây ùn tắc cục bộ tại các vị trí này.

"Nếu thí điểm đặt trạm thu phí trên 9 tuyến đường trục thì lái xe sẽ né các trạm này, tràn ra các đường nhỏ” , ông Bình dự báo.

TS Phan Lê Bình còn phân tích rằng, người đi ô tô cá nhân thường có thu nhập cao, nên nếu mức phí thấp thì họ vẫn chấp nhận trả phí, mục đích giảm xe cá nhân không đạt được. "Mức thu thế nào để thay đổi hành vi của người dân cũng là bài toán khó. Tôi cho rằng, chỉ một vài phần trăm người dân chấp nhận chuyển đổi phương tiện nếu có thu phí vào nội đô, chúng ta không nên kỳ vọng cao về giải pháp này có thể giảm được xe cá nhân", ông Bình nói.

Người viết bài này luôn thông cảm với lãnh đạo thành phố và ngành Giao thông Hà Nội trong nỗi lo lắng cho nạn tắc đường, đồng thời cũng chia sẻ những khó khăn của ngân sách Nhà nước trong những tháng năm sắp tới sau ảnh hưởng của nạn dịch Covid-19 nên tôi hiểu việc phải lập trạm thu phí vào nội đô như là một chuyện chẳng đặng đừng của chính quyền và ngành Giao thông Hà Nội.

Nhưng, ngoài việc ủng hộ các ý kiến phản biện của các chuyên gia kinh tế và giao thông mà tôi đã trích dẫn ở trên, cá nhân tôi, với tư cách là một người đã sống ở Thủ đô hơn nửa thế kỷ, từ thời đi bộ, đi xe đạp, tàu điện, xe máy rồi ô tô cá nhân, tôi thấy có một băn khoăn và khó hiểu như sau.

Theo quy hoạch vùng Thủ đô cho tương lai đến 2030-2045, thì ngoài việc Hà Nội đã sáp nhập cả tỉnh Hà Tây, một số xã của tỉnh Hoà Bình, một vài xã của tỉnh Vĩnh Phúc thì địa bàn Hà Nội sẽ còn mở rộng không ngừng, sẽ lấy cả đất của: Hưng Yên, Hà Nam,... theo các thông tin đáng tin cậy từ các nhà quy hoạch đô thị Hà Nội.

Vậy thì lúc ấy cái đường Vành đai 3 mà bản Đề án đang bàn tới cho năm 2025-2030 liệu có còn là ranh giới của nội thành Hà Nội nữa hay không? Hay lúc ấy các đường Vành đai 4, 5, 6 và có thể rộng hơn thế nữa mới là ranh giới nội đô của Hà Nội?

Khi ấy, viết như một nhà báo mà tôi đọc được hôm qua, thì cái đường Vành đai 3 mà Đề án lấy làm mốc để thu phí xe vào nội đô có khác gì một “vòng phấn nhốt kiến”? Rồi khi ấy, ngành Giao thông và chính quyền TP Hà Nội sẽ lại dịch chuyển 87 cái trạm ra xa trung tâm hơn nữa cho đúng với ranh giới nội đô. Mà có khi các vị chưa kịp xây xong hết các trạm thu phí thì đã lại lo đi dỡ trạm, chuyển chỗ, vẫn là nhà báo đó viết.

Biết bao nhiêu công sức, tiền bạc của Nhà nước và nhân dân sẽ trở thành những đống xà bần khi đập bỏ đi cả gần trăm trạm thu phí đó. Lãng phí lắm, xót ruột dân lắm, thưa các quý vị!

Cho nên, theo tôi, chính quyền thành phố và ngành Giao thông Hà Nội hãy hết sức bình tĩnh lắng nghe ý kiến phản biện của các chuyên gia, các doanh nghiệp kinh doanh vận tải và đương nhiên là cả ý kiến lo ngại về tính khả thi của Đề án này trong dân chúng, đặc biệt là những người sử dụng xe cá nhân.

Và làm gì thì làm, các vị lãnh đạo thành phố và ngành Giao thông Hà Nội đừng để cho nhân dân Thủ đô và cả nước lại phải tiếp tục è cổ chịu đựng thêm một thứ phí vô lý, để rồi dân chúng sẽ lẩy Kiều không chỉ bằng câu “đường xa nghĩ nỗi sau này mà kinh”.

Câu Kiều ấy chưa nặng nề lắm đâu, nó chỉ như một câu than thở của những người điều khiển phương tiện giao thông vào trung tâm Hà Nội. Mà rất có thể dân chúng người ta sẽ nói với các vị câu Kiều này: “Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền”.

Mong sao các vị sẽ lắng nghe các góp ý, các phản biện, để không bao giờ phải nghe thấy trong nhiệm kỳ công tác của mình những câu Kiều đau xót mà tôi lẩy lại trong bài viết này.

Đề xuất lập 87 trạm thu phí xe vào nội thành Hà Nội Sở Giao thông-Vận tải Hà Nội vừa cùng với đơn vị tư vấn xây dựng xong phương án lập 87 trạm thu phí phương tiện ...

Những chiếc barie được gỡ bỏ và vùng xanh hiện ra Barie, gọi theo tiếng Việt thuần là những cái rào chắn đường. Hiểu theo ngôn ngữ thời dịch Covid-19 còn có nghĩa bóng là những ...

Đi lại “bình thường mới” trong tư duy cũ Nhiều đường bay sẽ mở lại và tăng tần suất chuyến từ ngày mai, hàng loạt địa phương đã thông báo nới lỏng những quy ...