Một ân nhân

Bà Kariko Katalin và con gái.

Người phụ nữ tóc vàng trong hình là bà Kariko Katalin, giáo sư của Đại học Pennsylvania danh giá tại Mỹ. Bà là một trong những người tạo ra công nghệ mRNA, mở đường cho việc tạo ra vaccine chống dịch cho toàn cầu.

Ít ai biết rằng Kariko Katalin có một quá khứ vô cùng khó khăn và cay đắng. Katalin là người gốc Hungary, sinh ra trong 1 gia đình nghèo khó có cha bán thịt heo và mẹ là kế toán. Sau khi tốt nghiệp đại học và trở thành tiến sỹ, bà làm việc cho một viện nghiên cứu về sinh học của xứ này, nơi từng có một nhà sinh học đoạt giải Nobel năm 1937. Ông là Albert Szent-Gyorgyi, nhà khoa học đầu tiên phân lập được vitamin C từ paprika.

Kariko Katalin đam mê công việc ở viện nghiên cứu. Nhưng chưa được bao lâu thì bà bị giảm biên chế. Năm 1985, Hungary rất nghèo, tới mức không đủ điều kiện để lo cho các nhà khoa học như bà.

Hai vợ chồng bà không có bao nhiêu tiền. Bà xin học bổng vào các nước Tây Âu nhưng thất bại. Vô phương, họ bán một cái xe hơi cũ, gom tiền lại. Và tài sản của cả gia đình chỉ có 1000 USD, đem khâu vào một con gấu bông và mua vé 1 chiều tới Mỹ. Đó là tất cả những gì họ có thể hy vọng trong một chuyến đi chưa hẹn ngày về.

Kariko Katalin. Ảnh: Euronews

Tới Mỹ, bà làm việc cho khoa Hóa sinh tại Đại học Temple. Katalin gặp rất nhiều khó khăn vì khi đó cộng đồng khoa học chỉ tập trung nghiên cứu ADN mà họ cho rằng có khả năng chuyển hóa các tế bào giúp chữa trị các loại bệnh như ung thư hay bệnh tràn dịch nhầy phổi. Trong khi bà quan tâm tới ARN thông tin, với hy vọng vật liệu di truyền này sẽ cung cấp cho tế bào những chỉ dẫn để có thể tự sản sinh ra các loại protein trị liệu. Giải pháp này cho phép tránh phải thay đổi gen đơn bội của các tế bào.

Nhưng công nghệ này lại làm dấy lên các chỉ trích vì nó kéo theo các phản ứng viêm nhiễm mạnh, ARN thông tin được hệ miễn dịch coi như thành phần xâm nhập lạ.

Năm 1989, Katalin tới Đại học Pennsylvania danh giá và làm việc tại khoa Dược như một giáo sư. Nhưng vì nghiên cứu của bà không được ủng hộ nên bà bị giáng chức thành nhà nghiên cứu bình thường. Đây là thời gian khó khăn do bà nhận lương thấp, không nhận được tài trợ, không tìm nổi dự án. Song bà không nản lòng và tiếp tục theo đuổi những gì bà thấy là đúng.

Bởi từ khi còn trẻ, Katalin đã thấy tầm quan trọng của công nghệ mRNA. May mắn là 1997, bà gặp và hợp tác Drew Weissman, nhà miễn dịch học tại UPenn. Sau nhiều nỗ lực, họ đã đặt được phân tử ARN quý giá vào trong những hạt nano lipide, một dạng vỏ bọc tránh cho phân tử ARN bị suy thoái quá nhanh và dễ dàng xâm nhập vào tế bào. Và đó là thành công để có thể chế tạo vaccine sau này.

Mọi chuyện không dễ dàng, Katalin vừa lo làm việc, vừa lo nuôi con. Dù rất khó khăn nhưng bà có khả năng quên hết mỗi khi bước vào phòng thí nghiệm. Và từ đó, bà truyền cho con gái quyết tâm vượt qua mọi thử thách.

Về phần Katalin, sau nhiều nỗ lực, 2 trong số các công ty công nghệ sinh học hàng đầu thế giới, BioNTech và Moderna, đã mua lại bản quyền bằng sáng chế của bà. BioNTech của Đức đã mời Karinko làm việc vào năm 2013 và bà trở thành phó chủ tịch của công ty có 1.500 người, hợp tác với Pfizer để phát triển vaccine chống dịch đầu tiên trên thế giới.

Trải qua bao khó khăn, gia đình Katalin giờ rất hạnh phúc. Cô bé từng ôm con gấu nhồi bông nhồi 1000 USD của mẹ năm xưa trên chuyến bay qua Mỹ nay đã tốt nghiệp Đại học Pennsylvania. Cô giành huy chương vàng Olympic 2008 và 2012 trong đội đua thuyền của Mỹ. Cô lấy chồng là kiến trúc sư và tháng 2/2021 đã sinh một cháu trai. Hiện cô chung sống cùng bố mẹ .

Katalin đang được dự đoán là sẽ nhận giải Nobel sinh học năm nay. Người Hungary đã giành được 13 giải Nobel kể từ năm 1905, khiến xứ có 9,8 triệu dân này đứng thứ 13 trên toàn cầu về số người đoạt giải Nobel trên đầu người. Tuy nhiên, cũng chỉ có 2 người trong số đó ở lại xứ sở, phần còn lại qua các nước phát triển, đặc biệt là Mỹ sinh sống.

Katalin chính là ân nhân của nhân loại. Vì có phát minh quan trọng của bà, loài người có hy vọng vượt qua đại dịch và chuẩn bị tinh thần chiến đấu mạnh mẽ hơn với các đại dịch trong tương lai.

Xin tri ân và chúc bà cùng gia đình mạnh khỏe, hạnh phúc!

Đeo túi đá trên người, giải pháp giảm nhiệt có “1-0-2” của nhân viên y tế ở Bắc Giang Mấy ngày qua, thời tiết ở một số tỉnh, thành, đặc biệt là tâm dịch Bắc Giang chạm ngưỡng 40 độ C. Để giảm ...

Bỏ trốn khỏi khu vực cách ly có thể bị phạt từ 1-12 năm tù Nếu người nào bỏ trốn khỏi khu cách ly tập trung làm lây lan dịch bệnh, gây hậu quả nghiêm trọng thì bị phạt tiền ...

“Thấy vợ khóc vì lo sinh con không có mẹ ở bên, em không cầm được nước mắt” Có vợ mang thai ở tuần thứ 38, lại ở trong khu vực cách ly y tế, Lê Duy Tuấn (công nhân trọ tại thôn ...