Giáo dục bằng tình thương

Cụ thể, chiều 16/9, tại lớp 7A14 Trường THCS Đại Kim (phường Định Công, Hà Nội) xảy ra một vụ việc nghiêm trọng khiến dư luận cả nước chú ý. Trong giờ học, cô giáo chủ nhiệm phát hiện một học sinh mang theo vật dụng được cho là đồ chơi sắc nhọn, vi phạm nội quy trường học, nên đã nhắc nhở và tiến hành thu giữ.

Nam sinh không đồng ý, lao lên giằng lại, túm tóc và ghì đầu cô giáo xuống bàn rồi quật ngã, trước sự chứng kiến của cả lớp. Học sinh trong lớp chỉ đứng nhìn, không có động thái can ngăn. Toàn bộ diễn biến được camera trong lớp ghi lại và lan truyền trên mạng xã hội, gây bức xúc mạnh mẽ.

Ngay sau khi sự việc xảy ra, Ban giám hiệu nhà trường đã mời phụ huynh đến làm việc, đồng thời yêu cầu học sinh viết bản kiểm điểm và xin lỗi cô giáo. Gia đình cho biết đã đưa em đi khám tâm lý, kết quả ban đầu xác định em ở trạng thái “gần stress”. Cô giáo bị hành hung tuy không bị thương tích nặng nhưng chịu cú sốc tinh thần, nhà trường phải tổ chức hỗ trợ tâm lý.

Ngày 19/9, UBND phường Định Công báo cáo sự việc, đánh giá đây là vụ việc nghiêm trọng, cần xử lý nghiêm để bảo vệ uy tín nhà giáo. Sở GD&ĐT Hà Nội và Bộ GD&ĐT cũng đã lên tiếng, khẳng định hành vi bạo lực này xâm phạm nghiêm trọng đạo đức học đường. Bộ yêu cầu xử lý theo hướng vừa răn đe, vừa giáo dục, đồng thời nhấn mạnh cần bảo đảm an toàn cho giáo viên khi thực hiện nhiệm vụ.

Sau vụ việc, người ta nhắc nhiều tới Thông tư 19/2025 sắp có hiệu lực vào 31/10 tới đây. Theo đó, các trường sẽ loại bỏ các hình thức kỷ luật mạnh như đình chỉ học. Điều này khiến công luận và giáo viên lo ngại thiếu công cụ xử lý những trường hợp học sinh cá biệt hay bạo lực nghiêm trọng như vụ việc ở Trường THCS Đại Kim.

Quay lại vụ việc, em học sinh 13 tuổi, đang ở tuổi dậy thì với nhiều thay đổi thể chất và tâm lý. Các em học sinh trong lớp thấy bạn giành vật nhọn từ tay cô giáo bị sốc và “đóng băng” cũng có thể hiểu được. Cô giáo nhất định tịch thu vật nhọn là đúng đắn.

Nhiều người đã đòi kỷ luật nặng nhất (là đuổi học) với nam sinh. Các em học sinh trong lớp cũng bị lên án và tấn công. Ngay cả cô giáo cũng bị cho là thiếu kỹ năng sư phạm… Theo tôi, trong vụ việc này tất cả đều là nạn nhân. Cô trò trong lớp học hôm ấy không phải là nạn nhân của Thông tư 19 như dư luận đang hướng về. Họ là nạn nhân của vấn đề tâm lý và giải quyết những khó khăn trong sức khỏe tâm lý.

Cần nhớ, Bộ GD&ĐT cũng có cả Thông tư 31/2017 về chăm sóc sức khỏe tâm lý trong nhà trường. Thông tư quy định công tác tư vấn tâm lý trong trường phổ thông, nhằm hỗ trợ học sinh phòng ngừa và xử lý khó khăn trong học tập, quan hệ gia đình, bạn bè, xã hội. Trường phải có tổ tư vấn hoặc cán bộ kiêm nhiệm, bố trí phòng hoặc góc tư vấn kín đáo, đảm bảo tính riêng tư, phối hợp với gia đình và chuyên gia để can thiệp kịp thời.

Nhưng nói thẳng, thông tư này bị xem nhẹ. Chúng ta đã có thể tránh được hình ảnh bạo lực ở Trường Đại Kim nếu em học sinh “ngỗ ngược” kia có nơi an toàn để chia sẻ và tham vấn ngay từ trước khi “gần stress”. Chúng ta đã có thể xây dựng bộ ứng phó khẩn cấp để học sinh trong lớp cũng như bảo vệ nhà trường không lúng túng nhìn cô bị đánh liên tiếp. Chúng ta đã có thể làm vơi đi những hành bột phát của con trẻ đang dậy thì ngay từ khi nó chưa có hình hài bạo lực.

Tức là, thông tư 19 lựa chọn kỷ luật không nước mắt, lựa chọn giáo dục tình thương vẫn còn nguyên giá trị cấp tiến. Chỉ là, chúng ta cần chú trọng hơn nữa, nỗ lực hơn nữa trong vấn đề sức khỏe tâm lý trong nhà trường. Và nên nhớ, công tác này phải luôn sẵn sàng làm việc hàng ngày để cô trò chia sẻ với người có chuyên môn lắng nghe và giải quyết bất đồng tâm lý. Đó không phải chỉ là lập thêm một phòng ban xử lý khi có sự cố, đó là phòng ban hỗ trợ cô trò hàng ngày, để không xảy ra sự cố.

Rốt lại, lựa chọn giáo dục yêu thương là lựa chọn đúng đắn song yêu thương luôn đòi hỏi nỗ lực gấp nhiều lần roi vọt và câu hỏi đúng đắn đặt ra là: Hệ thống giáo dục đã sẵn sàng cho điều đó chưa?