Phải “sốt ruột” hơn nữa trên EWEC

Cùng thời điểm này, trên Quốc lộ 9, các đơn vị thi công hối hả sửa chữa những đoạn hư hỏng. Trên tuyến đường huyết mạch EWEC nối Việt Nam với Lào, Thái Lan, Myanmar qua hai cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và La Lay, từng đoàn xe container ì ạch bò qua các khúc cua tay áo, một bên là suối khoét sâu vào taluy âm, bên kia núi đất đá chực sạt lở.

Đó là chưa kể, cây cầu treo Đak Rông nối Quốc lộ 9 với đường Hồ Chí Minh để đến Cửa khẩu quốc tế La Lay đang trong tình trạng đáng báo động (tải trọng tối đa cho xe thân liền vận tải hàng hóa qua cầu chỉ được 22 tấn).

Trong khi hạ tầng giao thông EWEC phía Việt Nam chậm được cải thiện thì tình hình phương tiện và hàng hóa xuất nhập khẩu qua đường số 9 ngày càng tăng cao. Vài con số thống kê của 6 tháng đầu năm 2025 về tình hình tăng trưởng số lượng xe cộ và hàng hóa lưu thông trên Quốc lộ 9: phương tiện lưu thông qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo tăng 19,78%, hàng hóa xuất nhập khẩu tăng 32,83% so với cùng kỳ năm 2024.

Tại Cửa khẩu quốc tế La Lay số liệu tăng như sau: phương tiện vận tải xuất nhập khẩu tăng hơn 41%, trọng lượng hàng hóa tăng 40%. Một cán bộ Hải quan tại cửa khẩu này nói rằng, mỗi lần mưa lũ lớn là đường lên cửa khẩu La Lay lại tắc nghẽn giao thông ít nhất là vài ngày do núi sạt lở, đường bị trôi, xói... Thực trạng đó làm cản trở, chậm trễ lưu thông hàng hóa xuất nhập khẩu giữa các nước trên Hành lang kinh tế Đông Tây.

Dù đường sá hẹp, thường xuyên bị hư hỏng, ách tắc khi thời tiết xấu, cầu yếu chờ sập, nhưng các con số thống kê về xe cộ và hàng hóa lưu thông vẫn tăng cho thấy những khía cạnh đáng lo ngại nhiều hơn: không có những tuyến đường, cách thức vận tải khác tốt hơn, cạnh tranh hơn.

Và nữa, nếu đường sá, cầu cống tốt hơn thì không phải dừng ở những con số như vậy. Rõ ràng, trên EWEC đang ngày bộc lộ nhiều sự bất cập, thiếu đồng bộ giữa hạ tầng giao thông với nhu cầu phát triển; nó làm nản lòng mong muốn cạnh tranh giảm chi phí lưu thông cho hàng hóa của các doanh nhân, doanh nghiệp.

Nhìn thấy rõ những hạn chế của con đường 2 làn xe của Quốc lộ 9, năm 2024, tỉnh Quảng Trị đề xuất thực hiện dự án xây dựng cao tốc 4 làn xe Cam Lộ - Lao Bảo kết nối tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn đến Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo.

Tuyến đường này sẽ giảm áp lực quá tải cho Quốc lộ 9, là tuyến động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung, đồng thời góp phần đảm bảo an ninh – quốc phòng khu vực.

Ý tưởng làm cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo đã nhận được sự đồng thuận và đánh giá cao về tính cần thiết, kịp thời, hiệu quả từ chuyên gia, doanh nghiệp và đông đảo người dân.

Ngày 6/8/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã quyết định đưa dự án cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo vào “danh mục dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải”.

Một tuần sau đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã tiếp tục chỉ đạo: Yêu cầu Bộ Tài chính khẩn trương chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, UBND tỉnh Quảng Trị báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ đã được giao về việc thẩm định đúng tổng mức đầu tư dự án (cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo) dựa trên thiết kế phê duyệt và đề xuất cụ thể mức vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương.

Có thể cảm nhận được rất rõ ràng mức độ “sốt ruột” của Chính phủ, người đứng đầu Chính phủ đối với dự án cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo. Nhưng, chỉ Chính phủ và người đứng đầu Chính phủ “sốt ruột” là chưa đủ.