Đề xuất xây dựng thế hệ "công nhân trí tuệ" thời kinh tế số

Thực hiện Kế hoạch số 35/KH-TLĐ ngày 17.10.2025 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về việc tổ chức thảo luận, góp ý vào các Dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An góp ý các nội dung cụ thể như sau:

Nhìn chung về chất lượng, bố cục và tư duy trong các dự thảo Văn kiện

Các dự thảo Văn kiện được chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng, khoa học, thực tiễn; bố cục đầy đủ, cân đối, văn phong mạch lạc, ngắn gọn, cô đọng, súc tích.

Các báo cáo phản ánh khách quan, toàn diện những thành tựu, kết quả đạt được; đồng thời nhìn thẳng vào các hạn chế, yếu kém và nguyên nhân, trên cơ sở đó đề ra mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đúng đắn định hướng cho sự phát triển đất nước trong 5 năm tới, tầm nhìn đến năm 2045, thể hiện khát vọng vươn lên ngang tầm thời đại.

Dự thảo Báo cáo Chính trị đã có nhiều điểm mới quan trọng, thể hiện tư duy đổi mới trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, đặc biệt là nhấn mạnh việc xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh và phát huy vai trò của tổ chức Công đoàn trong bối cảnh mới.

Đồng chí Kha Văn Tám - Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An trao quà cho đoàn viên, người lao động khó khăn.

Góp ý theo các nhóm nội dung trọng tâm liên quan đến công nhân và Công đoàn Việt Nam

Về giải pháp phát huy vai trò của tổ chức Công đoàn trong xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh

Dự thảo Báo cáo Chính trị đã xác định rõ mục tiêu xây dựng giai cấp công nhân “hiện đại, lớn mạnh về số lượng và chất lượng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, là lực lượng tiên phong trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An thống nhất cao với định hướng này và đề nghị Báo cáo Chính trị cần cụ thể hóa hơn các chính sách, giải pháp phát triển giai cấp công nhân trong điều kiện mới.

Từ thực tiễn Nghệ An, đề nghị Báo cáo Chính trị bổ sung các giải pháp:

- Chính sách phát triển mạnh mẽ đội ngũ công nhân kỹ thuật, công nhân tri thức, thích ứng với chuyển đổi số, tự động hóa và kinh tế xanh.

- Cơ chế đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chính trị, kỹ năng nghề nghiệp, xây dựng “người công nhân Việt Nam thời kỳ mới” có tri thức, bản lĩnh, trách nhiệm và khát vọng vươn lên.

- Chủ động bảo vệ quyền – lợi ích – nâng chuẩn phúc lợi để tạo nền vật chất cho sự lớn mạnh giai cấp. Nâng chất thương lượng tập thể theo chuẩn mới: lương tối thiểu vùng và chi phí sinh hoạt tối thiểu. Phúc lợi công đoàn số: mua chung, nhà ở, học phí con CN, tài chính vi mô, y tế cơ bản. Phòng ngừa tranh chấp bằng đối thoại định kỳ – sổ tay “công đoàn giải quyết nóng”. Chính sách cải thiện điều kiện sống, nhà ở, phúc lợi xã hội cho công nhân, nhất là ở khu công nghiệp, khu kinh tế.

- Đồng thời, cần khẳng định giai cấp công nhân không chỉ là lực lượng lao động sản xuất, mà còn là lực lượng chính trị tiên phong, góp phần trực tiếp vào việc xây dựng, củng cố hệ thống chính trị và phát triển xã hội bền vững. Xác dịnh giai cấp công nhân là lực lượng nòng cốt trong giáo dục chính trị – giác ngộ giai cấp – lòng tự hào dân tộc.

- Dẫn dắt thi đua năng suất – công nghệ – sáng kiến, gắn kết quả thi đua với lợi ích vật chất cụ thể. Có cơ chế khen thưởng nhanh – đúng người – đúng giá trị.

- Xây dựng lực lượng đại diện công nhân trong thời kỳ kinh tế số – FDI – hội nhập. Phát triển tổ chức Công đoàn trong doanh nghiệp tư nhân và FDI theo mô hình linh hoạt, tinh gọn, hiệu lực. Đào tạo lớp “cán bộ công đoàn thế hệ mới”: biết luật – biết công nghệ – biết đối thoại – có uy tín. Tăng cường tiếng nói chính sách của công đoàn trong xây dựng pháp luật về việc làm – tiền lương – an sinh – chuyển dịch lao động.

Về vai trò của Công đoàn trong chăm lo, bảo vệ quyền lợi người lao động, giám sát và phản biện xã hội

Báo cáo Chính trị cần khẳng định rõ hơn vai trò của Công đoàn Việt Nam trong thực hiện chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Đề xuất:

+ Đảng cần lãnh đạo, định hướng phát triển các thiết chế phúc lợi công đoàn, đảm bảo người lao động có điều kiện sống, làm việc, học tập, giải trí tốt hơn.

+ Tăng cường cơ chế để Công đoàn tham gia giám sát, phản biện xã hội, nhất là trong xây dựng chính sách lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội.

+ Khuyến khích Công đoàn chủ động trong đối thoại, thương lượng tập thể, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ.

2.000 người lao động ở các khu công nghiệp ở tỉnh Nghệ An được khám bệnh miễn phí do Bộ Công an phối hợp với Công đoàn tổ chức.

Chương trình hành động của Ban Chấp hành Trung ương Đảng thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng đối với các lĩnh vực, nội dung liên quan đến giai cấp công nhân, tổ chức Công đoàn Việt Nam

- Đề nghị dự thảo nhấn mạnh hơn vai trò giai cấp công nhân là lực lượng trung tâm trong mô hình phát triển quốc gia thời kỳ công nghiệp hoá gắn với kinh tế tri thức, chuyển đổi số, kinh tế xanh – tuần hoàn; đồng thời bổ sung định hướng đổi mới mô hình tổ chức và phương thức hoạt động Công đoàn phù hợp bối cảnh quan hệ lao động mới, kinh tế số – kinh tế nền tảng.

- Bổ sung giải pháp đào tạo lại – nâng cấp kỹ năng số, kỹ năng xanh cho công nhân các ngành chế biến – chế tạo, logistics, năng lượng mới, công nghệ cao theo chuẩn quốc tế; xác lập chỉ tiêu tỷ lệ lao động có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia/ASEAN đến từng mốc thời gian. Cần bổ sung các chỉ tiêu, cơ chế để nâng chất lượng nguồn nhân lực công nhân theo chuẩn kỹ năng quốc gia và tiêu chuẩn quốc tế, chứ không chỉ dừng ở số lượng lực lượng lao động. Xây dựng hệ chuẩn văn hóa công nhân thời kỳ mới gắn với tác phong số, kỷ luật công nghiệp, đạo đức nghề nghiệp.

- Đề nghị Văn kiện nêu rõ việc tôn vinh và nâng vị thế xã hội của công nhân, trong đó có cơ chế động viên sáng kiến – sáng tạo, giải thưởng quốc gia thường niên cho “công nhân trí tuệ”.

- Hoàn thiện thể chế an sinh cho lao động trong nền kinh tế số, kinh tế nền tảng; thiết lập cơ chế bảo hiểm linh hoạt; bổ sung đối thoại bắt buộc theo ngành/nghề tại vùng kinh tế trọng điểm để hạn chế xung đột, nâng chất lượng thương lượng tập thể.

- Bổ sung cơ chế phát triển đảng viên chất lượng tại doanh nghiệp FDI/ngoài nhà nước; hoàn thiện cơ chế bảo vệ người vận động thành lập tổ chức Đảng – công đoàn; tăng cường phối hợp Đảng ủy – chính quyền – Công đoàn trong nắm bắt, xử lý sớm điểm nóng quan hệ lao động. Đề nghị bổ sung định hướng xây dựng lực lượng nòng cốt chính trị trong công nhân để tham gia nắm bắt dư luận, định hướng tư tưởng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong môi trường sản xuất.

- Đề nghị đưa vào Văn kiện yêu cầu nâng hiệu lực của thương lượng tập thể, đưa “tỷ lệ doanh nghiệp có TƯLĐTT thực chất” thành chỉ tiêu giám sát quốc gia; Hoàn thiện khung pháp lý để công đoàn có thực quyền trong đối thoại và thương lượng.

Đề nghị đưa vào chương trình hành động các chỉ tiêu: tỷ lệ doanh nghiệpmcó TƯLĐTT chất lượng cao; số sáng kiến công nhân thương mại hoá; tỷ lệ NLĐ có kỹ năng số; Đồng thời quy định cơ chế giám sát độc lập các chỉ số an sinh – quan hệ lao động do Mặt trận và Công đoàn chủ trì, báo cáo định kỳ Bộ Chính trị/BCHTW.

Các đề xuất và kiến nghị để hoàn thiện Văn kiện trình Đại hội XIV

1. Đảng cần ban hành nghị quyết chuyên đề về xây dựng giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn Việt Nam trong kỷ nguyên mới của dân tộc – kỷ nguyên hội nhập và vươn mình của Việt Nam.

2. Cùng với việc tăng cường cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo và bảo đảm nguồn lực cho Công đoàn Việt Nam thực hiện tốt chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ người lao động, cần quan tâm xây dựng cơ chế pháp lý bảo đảm tính độc lập tương đối của Công đoàn Việt Nam trong hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, phù hợp với thông lệ quốc tế về tổ chức công đoàn, tạo điều kiện để Công đoàn chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong đại diện, thương lượng và bảo vệ quyền lợi người lao động.

Trên đây là những nội dung Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An góp ý vào dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

* Tiêu đề bài viết do tòa soạn đặt