Tại sao cúng ông Công, ông Táo không thể thiếu cá chép?
Đời sống
Phong tục ngày Tết:

Tại sao cúng ông Công, ông Táo không thể thiếu cá chép?

Dương Minh Hoàng
Tác giả: Dương Minh Hoàng
Mỗi người Việt đều quen với việc thả cá chép vào dịp cúng ông Công, ông Táo ngày 23 tháng Chạp; nhưng làm như vậy có ý nghĩa gì thì không phải ai cũng biết.
tai sao cung ong cong ong tao khong the thieu ca chep
Lễ cúng ông Công, ông Táo ngày 23 tháng Chạp không thể thiếu việc phóng sinh cá chép. Ảnh baomoi.com

Theo truyền thống người Việt, cứ đến 23 tháng Chạp hàng năm mọi gia đình làm mâm cúng tiễn ông Công ông Táo về trời. Mọi người tin rằng, Táo quân cưỡi cá chép bay về trời để báo cáo những việc đã làm và chưa làm được trong năm với Ngọc Hoàng. Sau đó, đến đêm giao thừa, các Táo trở lại trần gian tiếp tục công việc trông coi bếp lửa gia đình.

Nhưng tại sao dịp cúng ông Công ông Táo mọi người lại lựa chọn cá chép để thả? Có thể thay bằng con vật khác hay không? Điều này xuất phát từ sự tích cá chép vượt vũ môn hóa rồng. Theo quan niệm, trong tất cả các loài sống dưới nước, chỉ có cá chép là có thể vượt qua vũ môn lên trời và hoá được thành rồng.

Tương truyền, cá chép khi muốn trở thành rồng phải qua 3 kỳ thi. Mỗi kỳ thi như vậy sẽ phải qua những ghềnh thác cao và lên gần trời hơn một chút. Bài thứ nhất phải búng đuôi qua một thác cao, hiểm trở. Khi qua được thì đuôi thay đổi, có sức mạnh hơn. Bài thứ hai, sóng gió mưa vần vũ dữ dội nhưng cá chép vẫn phải vượt qua. Lúc này, một nửa mình cá chép đã hóa rồng. Sau khi búng qua được bài thi thứ ba thì toàn thân cá chép hóa thành rồng.

tai sao cung ong cong ong tao khong the thieu ca chep
Cúng ông Công, ông Táo cần tấm lòng thành và phóng sinh đúng cách. Trong ảnh; Phóng sinh cá chép với sự nhàng, nâng niu. Ảnh vietnamnet.vn

Quan niệm truyền thống cho rằng cá chép là phương tiện đi lại duy nhất để Táo quân về trời. Không thể thay cá chép bằng con vật khác. Cá chép còn là một biểu tượng văn hóa: Cá hóa long (hóa rồng), cá vượt vũ môn (tôn vinh sự học thành đạt), thể hiện sự từ bi của người Việt (phóng sinh)... Cũng theo quan niệm dân gian, cá chép phải được thả trước giờ Ngọ (12h trưa ngày 23 tháng Chạp) mới kịp lên thiên đình.

Thực tế những năm qua, việc thả cá chép dịp này diễn ra không ít lộn xộn, ảnh hưởng đến phong tục cổ truyền thiêng liêng. Bản thân ca chép phục vụ nhu cầu thả dịp này phần lớn là cá chép đỏ được nuôi; trong môi trường như vậy, khi được thả, chúng khó lòng tồn tại. Nhiều người cho rằng, có thể thay thế bằng cá chép giấy, còn nếu thả cá chép sống thì nên mua cá tự nhiên. Sau khi mua về nên thả vào một bát nước sạch, thả thêm một cọng rêu vào một chiếc chậu nhỏ (nếu mua cá trước thời gian cúng lâu). Khi cúng, chậu cá chép được để cạnh mâm cỗ cúng. Cá để dâng lên Táo quân không nhất thiết phải to, miễn sao cá khỏe mạnh, không bị trầy xước, mất vảy là được.

tai sao cung ong cong ong tao khong the thieu ca chep
Thả cá chép cùng với túi ni lon vừa ô nhiễm môi trường, vừa làm cá có thể không thoát ra ngoài được. Ảnh baomoi.com

Khi đi phóng sinh cần chọn những ao, hồ nước sạch, không gian rộng và không quá ô nhiễm. Khi thả, không đứng trên cao đổ xuống hay vứt cả túi cá xuống, làm như vậy cá có thể bị chết, gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Cách tốt nhất để phóng sinh cá là chọn chỗ mép nước gần, nhẹ nhàng nghiêng bát hoặc túi để cá tự quẫy, bơi vào dòng nước. Hình ảnh phóng sinh đẹp là đặt cá trong lòng bàn tay, thả nhẹ nhàng xuống nước. Tránh việc đổ, ném, quăng cá mạnh tay từ xô, chậu, túi nylon xuống thẳng sông hồ. Hành động này không những xấu xí, thiếu văn minh mà còn ảnh hưởng đến môi trường. Đặc biệt, tuyệt đối không thả cá cùng cả túi nilon...

tai sao cung ong cong ong tao khong the thieu ca chep Tông vào xe tải, nam thanh niên điều khiển xe máy tử vong tại chỗ
tai sao cung ong cong ong tao khong the thieu ca chep Vụ bé trai trường Gateway tử vong: Bà Quy qua lời kể của hàng xóm
tai sao cung ong cong ong tao khong the thieu ca chep Gần 300 công nhân ở Kỳ Anh đình công, doanh nghiệp cam kết trả lương ngày 25 Tết?

Tin mới hơn

Giải pháp thực hiện truyền thông hiệu quả nhằm tăng cường nhận thức bảo vệ môi trường ở Bắc Ninh

Giải pháp thực hiện truyền thông hiệu quả nhằm tăng cường nhận thức bảo vệ môi trường ở Bắc Ninh

Bắc Ninh đã và đang khẳng định vị thế là cực tăng trưởng năng động của miền Bắc, điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực đô thị thông minh, đô thị xanh, công nghệ cao, công nghiệp bán dẫn.
Người thân thẫn thờ ngóng tin, lực lượng chức năng nỗ lực tìm kiếm thuyền viên mất tích

Người thân thẫn thờ ngóng tin, lực lượng chức năng nỗ lực tìm kiếm thuyền viên mất tích

Tỉnh Quảng Trị đã huy động hàng trăm cán bộ, chiến sĩ công an, quân sự, biên phòng triển khai tìm kiếm các thuyền viên mất tích trên biển, trong cơn bão số 10. Trên bờ, người thân của các thuyền viên mất tích đang thẫn thờ ngóng tin.
Công nhân ngành điều tại Bình Phước: Người giữ hồn cho nông sản Việt

Công nhân ngành điều tại Bình Phước: Người giữ hồn cho nông sản Việt

Giữa những con số xuất khẩu hàng tỷ USD mỗi năm của ngành điều Việt Nam, ít ai để ý rằng đằng sau thành công ấy là những đôi tay chai sạn, những giọt mồ hôi rơi giữa xưởng nóng và những câu chuyện đời thầm lặng của người lao động. Từ những người phụ nữ ngồi bó gối bên rổ điều sống để tách vỏ, đến những công nhân vận hành dây chuyền sản xuất hiện đại, họ chính là những mắt xích bền bỉ góp phần đưa hạt điều Việt Nam có mặt tại hơn 90 quốc gia trên thế giới.

Tin tức khác

Người lao động sẵn sàng làm việc trở lại sau kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Người lao động sẵn sàng làm việc trở lại sau kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5

Kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5 năm nay kéo dài 5 ngày, mang đến cơ hội quý báu để người lao động (NLĐ) được nghỉ ngơi, đoàn tụ gia đình, và nạp lại năng lượng sau những ngày làm việc miệt mài. Khi những ngày nghỉ cuối cùng khép lại, NLĐ đã quay lại thành phố, chuẩn bị cho tuần làm việc hiệu quả.
Hiện thực những hạnh phúc giản đơn của người lao động

Hiện thực những hạnh phúc giản đơn của người lao động

Giữa xưởng may, phòng kỹ thuật hay dây chuyền sản xuất, không khó bắt gặp những nụ cười của công nhân đang cần mẫn với công việc. Họ tìm thấy hạnh phúc khi được sự công nhận của doanh nghiệp, được sự quan tâm và chăm lo của các cấp công đoàn. Đối với họ, được làm việc, được tin tưởng, được sẻ chia chính là hạnh phúc.
Văn hóa công nhân với nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp

Văn hóa công nhân với nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp

Khi nền kinh tế chuyển đổi từ nông nghiệp sang công nghiệp và tiến hành phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại, văn hóa công nhân là chủ đề đặc biệt được quan tâm, trong đó có mục tiêu đóng góp cho tăng năng suất lao động và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Bài viết chia sẻ quan điểm của tác giả về xây dựng văn hóa công nhân, đặc biệt trong thời kỳ Việt Nam bắt đầu chuyển sang phát triển bền vững hiện nay.
Luật BHXH 2024: An sinh không dừng lại ở người lao động

Luật BHXH 2024: An sinh không dừng lại ở người lao động

Sửa đổi quy định về điều kiện tuổi của thân nhân hưởng trợ cấp tuất hàng tháng trong Luật BHXH 2024 là lời hồi đáp đầy nhân văn dành cho hàng triệu người lao động và gia đình họ, những người đã âm thầm cống hiến cả cuộc đời cho sự phát triển của đất nước.
Luật BHXH 2024: "Neo giữ" người lao động có kinh nghiệm

Luật BHXH 2024: "Neo giữ" người lao động có kinh nghiệm

Với nhiều người lao động, đặc biệt là công nhân nghỉ hưu không hẳn là “dấu chấm hết” cho một hành trình làm việc, mà có khi lại là khởi đầu cho một giai đoạn mới đầy trăn trở: “Tiếp tục cống hiến hay dừng lại”?
Luật BHXH 2024: Người công nhân không phải “đánh đổi” sinh mạng cho từng ngày công

Luật BHXH 2024: Người công nhân không phải “đánh đổi” sinh mạng cho từng ngày công

Trong hành trình mưu sinh, người công nhân không chỉ đối mặt với sự khắc nghiệt của dây chuyền sản xuất, mà còn phải “vật lộn” với những căn bệnh hiểm nghèo, mãn tính kéo dài tháng năm.
Xem thêm