Đầu lọc thuốc lá: Không an toàn hơn, chỉ độc hại hơn

Đầu lọc thuốc lá: Sự an toàn ảo

Các công trình nghiên cứu khoa học đã chỉ ra: 96,8% bệnh nhân ung thư phổi là người hút thuốc; hàng triệu người mắc các bệnh hô hấp liên quan đến thuốc lá, đặc biệt là bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính; mỗi năm, khoảng 70.000 người Việt Nam chết vì các bệnh do thuốc lá gây ra.

Thiệt hại kinh tế do thuốc lá gây ra gấp 5 lần số thuế thu được từ ngành này. Cộng thêm các bằng chứng khoa học về mối liên hệ giữa hút thuốc và ung thư phổi đã được công bố.

Một loại thuốc lá đầu lọc được quảng cáo là có cơ chế phân hủy sinh học. Ảnh: ST

Tuy nhiên, thay vì cảnh báo người dùng, các hãng thuốc lá tung ra loại thuốc lá “mới” có đầu lọc - được quảng cáo như một giải pháp an toàn hơn. Nhưng sự thật phía sau lại hoàn toàn trái ngược.

Theo tài liệu nội bộ năm 1966 của Philip Morris, đầu lọc thuốc lá hoàn toàn không mang lại lợi ích sức khỏe như đã tuyên truyền. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra: thuốc lá đầu lọc không độc ít hơn so với thuốc lá không đầu lọc. Ngược lại, người hút thường phải hút mạnh hơn, sâu hơn để thỏa mãn cơn thèm nicotine - và điều đó khiến họ hít thêm nhiều chất độc hại, đưa khói thuốc sâu vào phổi hơn.

Cấu trúc đầu lọc còn khiến điếu thuốc cháy chậm hơn, ở nhiệt độ thấp hơn, dẫn đến quá trình cháy không hoàn toàn - sinh ra nhiều nitrosamine, một hợp chất gây ung thư nguy hiểm. Kết quả: người hút thuốc lá đầu lọc có nguy cơ ung thư biểu mô tuyến cao hơn, thời gian ủ bệnh khoảng 15 - 20 năm. Trong khi đó, thuốc lá không đầu lọc lại làm tăng nguy cơ ung thư tế bào vảy, ủ bệnh khoảng 20 - 30 năm.

TS. BS. Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, đầu lọc thuốc lá còn chứa vi nhựa và hóa chất độc hại. Các chất như nanosilica, cellulose acetate được sử dụng để làm lớp phủ và tăng tính thẩm mỹ cho đầu lọc, nhưng lại gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người sản xuất và cả người hút.

Các chuyên gia khuyến cáo: thuốc lá đầu lọc không hề "giảm hại" so với thuốc lá truyền thống. Ảnh: AI

Tỷ lệ công nhân sản xuất đầu lọc bị suy giảm chức năng hô hấp cao bất thường: 17,75% so với chỉ 0,87% ở nhóm công nhân khác. Trên thực nghiệm chuột, tiếp xúc với các hóa chất này làm tăng phản ứng viêm trong phổi, giảm các chỉ số hô hấp quan trọng (TLC, IC, VC, FVC). Ở nồng độ 200mcg/ml, vi nhựa từ đầu lọc làm giảm thời gian sống của tế bào bạch cầu đơn nhân - ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn dịch.

Trong khi người hút thuốc lầm tưởng đầu lọc giúp “giảm hại” thì thực tế chính đầu lọc là nơi ẩn chứa mối nguy tiềm tàng - cả với sức khỏe con người lẫn môi trường sống. Vi sợi từ đầu lọc khó phân hủy, gây ô nhiễm đất, nước, và làm trầm trọng thêm vấn nạn rác thải nhựa toàn cầu.

Trên thực tế, người hút thì đánh lừa rằng thuốc lá đầu lọc bớt hại, họ hút nhiều hơn, sâu hơn, tiếp nhận nhiều độc chất hơn. Môi trường gánh thêm hàng tỷ đầu lọc thuốc lá thải ra mỗi năm - loại rác khó phân hủy, độc hại kéo dài. Trong khi ngành công nghiệp thuốc lá lại có lợi nhuận tăng vọt nhờ quảng bá sản phẩm “đa dạng, sang trọng, an toàn hơn” - dù thực tế không có gì thay đổi ngoài vỏ bọc.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: TCLĐCĐ

Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo của ngành công nghiệp thuốc lá

Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra thông điệp mạnh mẽ: “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”. Đây không chỉ là khẩu hiệu, mà là lời cảnh tỉnh toàn cầu về chiến lược tinh vi của các tập đoàn thuốc lá trong việc đánh lừa công chúng - đặc biệt là giới trẻ - thông qua quảng cáo sai sự thật và ngụy tạo hình ảnh “sản phẩm giảm hại”.

WHO khẳng định: Không có bất kỳ loại thuốc lá nào - kể cả thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, xì gà, hay túi nicotine - là an toàn cho sức khỏe. Những sản phẩm này chứa nicotine gây nghiện cao, tác động nguy hại đến não bộ trẻ em và thanh thiếu niên, gây bệnh và tử vong cho cả người hút và người xung quanh.

Trên thế giới hiện có khoảng 37 triệu trẻ em từ 13 - 15 tuổi sử dụng thuốc lá. Ngành công nghiệp thuốc lá vẫn đang quảng bá mạnh mẽ sản phẩm đến người trẻ qua mạng xã hội, người nổi tiếng, thể thao… Thông qua chủ đề của Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay, WHO kêu gọi các quốc gia hành động mạnh mẽ hơn vì một tương lai không khói thuốc.

Lãnh đạo Tổng LĐLĐ Việt Nam bày tỏ quyết tâm của các cấp công đoàn trong việc thực thi pháp luật về PCTHTL. Ảnh: TCLĐCĐ