Lương tăng và “tát nước theo mưa”

Dù nhìn ở góc nào thì sau 4 năm chờ đợi, lương cơ sở tăng từ 1,49 triệu đồng lên 1,8 triệu đồng/tháng kể từ ngày 1/7/2023 là tin vui với những người làm công ăn lương. Lương tăng, thu nhập người lao động cao hơn trong lúc khó khăn này cộng thêm hàng loạt chính sách miễn giảm thuế, phí, hỗ trợ nhiều cách sẽ ít góp phần đỡ đần khó khăn cho biết bao gia đình. Có thể chưa như kì vọng hoặc khó đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao, đa dạng, cấp thiết nhưng những “giọt nước giữa khô hạn” như vậy sẽ tạo thêm nhiều động lực.

Tuy nhiên, với việc giá sách giáo khoa đã tăng mạnh cùng những lời giải thích khổ to, giấy đẹp, in ấn công phu, giá thành vốn lớn… từ trước khi lương tăng có thể không suy suyển gì với những hộ khả giả nhưng vài trăm ngàn/học sinh như chất thêm gánh nặng cho nhiều gia đình. Cộng với giá điện đang được tính toán tăng theo lộ trình để EVN giảm lỗ, nhiều dịch vụ y tế sẽ tăng phù hợp với lương cơ sở hay học phí các trường tự chủ hứa hẹn cao hơn đang khiến bao người lo lắng.

Không ai ảo tưởng giá cả hay phí này, dịch vụ kia cứ phải đứng yên đấy nhưng tăng thế nào, vọt lên ra sao, phù hợp với sức chịu đựng của dân chúng trong giai đoạn này hay không là điều mà nhiều cơ quan quản lý, điều hành nên tính toán. Điện vừa tăng, học hành thứ gì cũng tăng, rồi giá khám chữa bệnh, vé máy bay…cùng đồng loạt tăng theo thì cái gì đợi chờ phía trước không cần viết ra ai cũng rõ. Thực tế lâu nay lương tăng trước, giá cả ngay sau là điều không thể phủ nhận. Nhưng thời điểm này, khi nền kinh tế và thu nhập người dân gặp khó khăn nhất trong 30 năm trở lại đây thì hài hòa cho nhiều bên vẫn là điều cần thiết.

Trong hoàn cảnh ngân sách phải “thắt lưng buộc bụng”, cân nhắc đủ thứ thu chi và “đau đầu” tìm nguồn tăng lương thì nếu lương tăng, giá cả lên theo sẽ mất đi mục đích tốt đẹp của nỗ lực tăng lương lần này. Kiểm soát giá cả ra sao, hạn chế “tát nước theo mưa” thế nào hoàn toàn trong tầm tay của cơ quan quản lý, cấp điều hành. Nhưng với cách mà y tế, giáo dục, hàng không, EVN… đang đề nghị để lên giá trong cùng thời điểm thế này liệu có phải là cách làm hay, yêu cầu đúng? Hy vọng nơi quyết định sẽ xem xét kỹ càng, cân nhắc thiệt hơn bởi hàng này được tăng thì không ai dám chắc hàng khác không đòi.

Trong một xã hội “cộng sinh” và giá cả nhiều mặt hàng ngày càng phụ thuộc, trông chờ vào nhau thì mặt hàng này tăng sẽ kéo theo nhiều giá cả chỗ khác lên theo. Mức tăng 20% của lương mới đợt này nhìn có vẻ cao nhưng 4 năm mới có 1 lần và lương cơ sở còn thấp sẽ không phải là mức đủ hấp dẫn để những ngành nghề, dịch vụ căn cứ vào đấy đòi hỏi tăng ngay. Lương tăng chỉ có nhiều ý nghĩa khi giá cả ổn định, còn cứ kiểu “thuyền lên nước phải lên theo” thì sẽ lại là những khó khăn, nhọc nhằn mà người làm công ăn lương tiếp tục chịu đựng.